Anonymous participant – 2025-10-16 12:01:05
Xu hướng “chạy đua công bố” hiện nay trong học thuật Việt Nam – Tài năng hay sự dối trá?
Trong vài năm trở lại đây, cụm từ “công bố quốc tế” trở thành từ khóa nóng trong giới học thuật Việt Nam. Nhiều giảng viên, nghiên cứu sinh, đặc biệt là các ứng viên GS/PGS có số lượng bài công bố tăng vọt bất thường trong thời gian ngắn. Câu hỏi đặt ra: Đó là kết quả của tài năng, nỗ lực thật sự hay sự gian dối học thuật?
Chỉ trong vài tháng, thậm chí vài tuần, có người công bố hàng loạt bài báo ở nhiều tạp chí khác nhau. Điều này khiến dư luận và cộng đồng khoa học đặt ra một câu hỏi lớn: đó là minh chứng cho năng lực nghiên cứu xuất sắc, hay là dấu hiệu của sự gian dối trong học thuật? Công bố khoa học – thước đo năng lực hay cuộc đua thành tích? Trong học thuật, công bố là cách thức chia sẻ tri thức mới, khẳng định đóng góp của nhà khoa học và đưa kết quả nghiên cứu vào dòng chảy tri thức toàn cầu. Ở mức độ lý tưởng, mỗi bài báo là một viên gạch góp phần xây dựng lâu đài khoa học của nhân loại. Chính vì vậy, số lượng và chất lượng công bố thường được xem là chỉ số quan trọng để đánh giá năng lực nghiên cứu.
Tuy nhiên, khi chỉ số này trở thành tiêu chí hàng đầu trong xét duyệt đề tài, bổ nhiệm, nâng ngạch hay đặc biệt là xét chức danh GS/PGS, việc công bố dễ bị biến tướng thành một cuộc đua thành tích. Con số bài báo được thổi phồng có thể che khuất giá trị thực chất của nghiên cứu. Có người chỉ trong vài tháng đã “ra lò” cả chục bài báo, nhưng đọc kỹ thì thấy nội dung na ná nhau, thậm chí lặp lại dữ liệu cũ. Hiện tượng này trong học thuật quốc tế được gọi là “salami slicing” – băm nhỏ một nghiên cứu để chia thành nhiều bài báo, nhằm tăng số lượng chứ không nhằm gia tăng giá trị tri thức. Một biểu hiện khác là tái chế nội dung hoặc tự đạo văn, khi tác giả dùng lại nhiều đoạn văn. Có một sự thật là trong khi những năm trước đó các tác giả không hề có bài báo nào nhưng chỉ 1 năm, thậm chí vài tháng trước khi xét xét chức danh GS/PGS thì bài báo lại tăng vọt bất thường. Khi đó, “nhiều công bố” không còn là tài năng mà là một dạng gian dối.
Vì sao có hiện tượng này? Áp lực xét chức danh, thăng tiến, hồ sơ cá nhân. Hệ thống quản lý chú trọng số lượng hơn chất lượng. Văn hóa đạo đức nghiên cứu chưa được coi trọng đúng mức. Hệ quả là gì? Làm loãng giá trị thật của nghiên cứu khoa học.
Thiết nghĩ Hội đồng giáo sư nhà nước cần có cái nhìn đúng đắn và đánh giá lại thực trạng này trong việc xét chức danh GS/PGS ngay trong năm nay để tránh tình trạng này xảy ra trong những năm tiếp theo.
Statistics:
Likes: 411, Shares: 22, Comments: 59
Like Reactions: 313, Haha Reactions: 80, Wow Reactions: 5, Love Reactions: 5, Sad Reactions: 6, Angry Reactions: 1
.png)