Alméry Jacqueline – 2025-09-28 13:19:20
**Publish Less, Publish Better**
*Trích từ bài Editorial trên tạp chí Microbial Biotechnology về chiến lược hành động nhằm ngăn chặn các tạp chí săn mồi.*
Cốt lõi của những thất bại trong quản lý nghiên cứu nằm ở cách định hướng phát triển sự nghiệp của nhà khoa học, cách định nghĩa “thành công” và cách đánh giá. Như đã phân tích, nhiều chính sách và thực tiễn của các viện nghiên cứu và quỹ tài trợ hiện nay vô tình (hoặc thậm chí chủ động) khuyến khích việc công bố trên các tạp chí kém chất lượng, góp phần làm suy giảm chuẩn mực khoa học. Nguyên nhân đến từ áp lực phải có đủ số bài để đáp ứng điều kiện tài trợ, thu hút nguồn quỹ mới hoặc giữ việc làm theo hợp đồng – vốn thường đặt nặng chỉ tiêu định lượng, bất chấp thực tế rằng không phải thí nghiệm nào cũng cho ra dữ liệu có giá trị công bố.
Các nhà nghiên cứu lại thường phải “đa nhiệm”: giảng dạy nặng, cố vấn, làm hành chính, tham gia hội đồng, phản biện, biên tập… Khi bị kéo căng như vậy, việc chọn một tạp chí dễ dàng chấp nhận, dù bài không mới mẻ, trở thành cám dỗ khó tránh. Sự lệch pha giữa kỳ vọng của tổ chức, khả năng thực tế của nhà khoa học và tinh thần khoa học (science ethos) là không bền vững và cần thay đổi.
Các bên liên quan – từ nhà tuyển dụng, quản lý khoa học, quỹ tài trợ đến chính trị gia khoa học – phải thừa nhận tầm quan trọng sống còn của tinh thần khoa học đối với chính họ, các nhà khoa học và xã hội. Cần xây dựng các tiêu chí công bằng, khách quan, đa chiều cho sự phát triển sự nghiệp, nhấn mạnh tính nguyên bản, chất lượng và nghiêm ngặt, thay vì chạy theo số lượng công bố. **Những chính sách nuôi dưỡng số lượng và sự tầm thường phải được thay thế bằng các cơ chế đặt trọng tâm vào chất lượng và xuất sắc.**
Tính bền vững của khoa học phụ thuộc tuyệt đối vào văn hoá xuất sắc. Chính sự xuất sắc này thúc đẩy tiến bộ khoa học và mang lại lợi ích xã hội. Tuy nhiên, khoa học rất tốn kém và cần cam kết tài chính lâu dài. Nếu xu hướng suy giảm chuẩn mực tiếp diễn, hậu quả tất yếu sẽ là giảm niềm tin công chúng, kéo theo cắt giảm tài trợ – đặc biệt trong bối cảnh khủng hoảng kinh tế và thông tin sai lệch lan tràn ở nhiều nước. Hậu quả tiếp theo là giảm biên chế nghiên cứu, khối lượng công việc dồn lên những người còn lại, làm chậm tiến bộ khoa học và giảm lợi ích cho xã hội. Đây sẽ là một thảm hoạ tự gây ra do lãnh đạo hệ sinh thái nghiên cứu không thực hiện đúng trách nhiệm. Ngoài ra, lãnh đạo còn có nghĩa vụ đạo đức và pháp lý trong việc đảm bảo môi trường làm việc lành mạnh, đáp ứng nhu cầu của mục tiêu xuất sắc khoa học.
Khó có thể kỳ vọng thay đổi thiết yếu sẽ tự xảy ra trong tương lai gần, vì các viện nghiên cứu thường lớn, có chính sách ăn sâu, mạng lưới ảnh hưởng và bảo trợ không phải lúc nào cũng dựa trên thực lực, nên rất ì ạch. Nếu để tự phát, mỗi tổ chức sẽ đưa ra chính sách riêng, gây rời rạc. Trong khi đó, các nguyên tắc về tính nghiêm ngặt và thực hành tốt trong khoa học là phổ quát. Do đó, một bộ hướng dẫn chung là hoàn toàn khả thi và còn phù hợp hơn, nhất là khi lực lượng khoa học mang tính quốc tế và di động cao.
Shared link: https://enviromicro-journals.onlinelibrary.wiley.com/doi/full/10.1111/1751-7915.70180
Statistics:
Likes: 56, Shares: 13, Comments: 1
Like Reactions: 51, Haha Reactions: 0, Wow Reactions: 0, Love Reactions: 4, Sad Reactions: 0, Angry Reactions: 0
.png)