Alméry Jacqueline – 2025-08-16 23:00:12
**Impact Factor Nhảm**
*TS Derek Lowe*
Đây là một cái nhìn hé lộ về tình trạng của tài liệu học thuật lĩnh vực hóa học năm 2025, và nó không mấy dễ coi. *Chemistry World* đã liệt kê “Top Five” (5 tạp chí hàng đầu) trong nhiều phân ngành của hóa học, được xếp hạng theo “Journal Impact Factor” (JIF) và “Journal Citation Indicator” (JCI). Chỉ số JIF được Clarivate (Web of Science) công bố, và bạn có thể nghĩ rằng chúng khá hữu ích, vì họ cố gắng loại trừ những tạp chí không đạt tiêu chuẩn của mình. Và như bài viết trên *Chemistry World* ghi nhận, năm nay là lần đầu tiên họ loại các trích dẫn liên quan đến những bài báo đã bị gỡ bỏ.
Nhưng ngay cả Clarivate cũng nhận ra rằng JIF không phải công cụ duy nhất để đánh giá chất lượng và tầm ảnh hưởng của tạp chí. Những chỉ trích về con số này đã được nhắc đi nhắc lại liên tục trong nhiều năm qua. Chẳng hạn, JIF chỉ xét dữ liệu vài năm trở lại đây, nó có thể (và đã từng) bị thao túng bởi biên tập viên và nhà xuất bản; các tạp chí có nhiều “đầu bài” (tin tức, xã luận) thì tự thân có JIF cao hơn so với những tạp chí chỉ đăng bài nghiên cứu, và hệ số ảnh hưởng thực tế đã bị bơm thổi trên diện rộng trong nhiều năm.
Để đối phó với tất cả những điều đó, Clarivate đã giới thiệu *Journal Citation Indicator* vài năm trước, một chỉ số nhằm chuẩn hóa các thước đo trích dẫn giữa các lĩnh vực khác nhau, với mục đích cân bằng sự khác biệt trong tốc độ công bố và thói quen trích dẫn. Tôi không rõ về các vấn đề của JCI như với JIF, nhưng chắc chắn nó cũng có, bởi tôi cho rằng việc đo lường tầm ảnh hưởng của tạp chí vốn đã rất khó, đặc biệt là khi cố áp dụng đồng đều cho các ngành khác nhau. Và lại càng khó hơn khi người ta cố gắng gom tất cả thành một con số duy nhất với hai chữ số thập phân mà không có sai số.
Dù sao thì, bài viết của *Chemistry World* đã sử dụng cả hai chỉ số này, và đó có lẽ là ý tưởng không tồi. Vậy các thước đo ấy cho thấy tạp chí nào là số 1, có ảnh hưởng nhất trong các phân ngành của hóa học? Chuẩn bị tinh thần nhé:
* Hóa ứng dụng: *Chinese Journal of Catalysis* (Elsevier)
* Hóa phân tích: *Trends in Environmental Analytical Chemistry* (Elsevier)
* Hóa hữu cơ: *Carbohydrate Polymers* (Elsevier) – Tôi đặc biệt “thích” cái tên này.
* Hóa vô cơ / hạt nhân: *Coordination Chemistry Reviews* (Elsevier)
* Hóa lý: *Nature Catalysis* (Springer Nature) – Việc trùng với hóa ứng dụng quả là bí ẩn.
* Điện hóa: *eScience* (Keai)
* Hóa đa ngành (không phải tạp chí tổng quan): *Energy and Environmental Science* (RSC)
* Phương pháp nghiên cứu sinh hóa: *Nature Methods* (Springer Nature)
* Sinh hóa và sinh học phân tử: *Signal Transduction and Targeted Therapy* (Springer Nature)
Những lựa chọn này… thật kỳ lạ. Nếu bạn đọc hết danh sách top 5 của các phân ngành trên, chúng cũng không trở nên hợp lý hơn. Để minh họa, sau đây là top 5 trong phân ngành Hóa dược (Medicinal Chemistry). Hãy đặt ly nước của bạn xuống trước khi xem:
1. *Medicinal Research Reviews* (Wiley)
2. *Natural Product Reports* (RSC)
3. *Chinese Herbal Medicines* (Elsevier)
4. *Phytomedicine* (Elsevier)
5. *Archives of Pharmacal Research* (Pharmaceutical Society Korea)
Vâng, cái tên cuối cùng được viết đúng chính tả. Tôi đã phải kiểm tra, bởi suốt cả đời mình chưa bao giờ nghe đến tạp chí đó. Tôi cũng chưa từng đọc bất kỳ bài báo nào trên *Chinese Herbal Medicines*, nhưng cũng phải nói là tôi mới chỉ nghiên cứu hóa dược chuyên nghiệp 36 năm thôi, nên hẳn là đã bỏ sót vài thứ. Tôi thì lại quen đọc mấy tờ “lá cải” như *Journal of Medicinal Chemistry *hay *Nature Reviews Drug Discovery*, nên cũng chẳng biết gì cho cam.
Dĩ nhiên, nhiều tạp chí trong danh sách này tôi đã nghe qua, nhưng mà: *Carbohydrate Polymers* lại là tạp chí có ảnh hưởng nhất trong hóa hữu cơ sao? Làm sao người ta có thể nghiêm túc với bảng xếp hạng này (hay dùng chúng vào việc gì đó thực chất) khi có những lựa chọn như thế? Nhưng điều đó sẽ chẳng cản ai cả. Tôi không nghi ngờ rằng các tạp chí top đầu trong danh sách này đã và đang quảng cáo rầm rộ về JIF của chúng. Và tôi cũng không nghi ngờ những bậc thầy thao túng trích dẫn tại Elsevier giờ này đã tính toán cách nhồi thêm nhiều “rác” của họ vào danh sách năm sau. Hóng quá.
Shared link: https://www.science.org/content/blog-post/journal-impact-nonsense
Statistics:
Likes: 37, Shares: 8, Comments: 0
Like Reactions: 30, Haha Reactions: 5, Wow Reactions: 0, Love Reactions: 1, Sad Reactions: 0, Angry Reactions: 0
.png)