Alméry Jacqueline – 2025-08-04 11:49:44
**Bê bối nghiên cứu y khoa kém chất lượng**
*Doug Altman, Giáo sư thống kê Đại học Oxford*
Nhiều người coi việc một bác sĩ dùng sai phương pháp điều trị – do thiếu hiểu biết hay cố ý – là hành vi thiếu chuyên môn và phi đạo đức. Tuy nhiên, tình trạng tương tự đang diễn ra trong nghiên cứu y học, khi nhiều nhà nghiên cứu sử dụng phương pháp sai, phân tích sai, hoặc rút ra kết luận không chính đáng. Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng những sai phạm này rất phổ biến trong y văn, từ các tạp chí tổng quát đến chuyên ngành, và điều này thật sự là một vụ bê bối.
Khi nói với những người ngoài ngành rằng nhiều bài báo y khoa là sai lệch do yếu kém về phương pháp, họ thường tỏ ra kinh ngạc. Hàng năm, nhiều khoản tiền khổng lồ được chi cho những nghiên cứu sai từ thiết kế, cỡ mẫu nhỏ, phân tích kém, đến diễn giải sai. Mặc dù có sách chuyên hướng dẫn tránh các lỗi này, nhưng những người phạm lỗi lại ít khi đọc chúng.
Nguyên nhân của tình trạng nghiên cứu kém bắt nguồn từ áp lực nghề nghiệp. Nhiều bác sĩ buộc phải thực hiện nghiên cứu để thăng tiến, dù họ không đủ trình độ, và không có ai ngăn cản. Danh sách bài báo dài thường được xem là thước đo năng lực, dù điều đó không phản ánh thực chất. Việc ép buộc mọi bác sĩ phải nghiên cứu không đảm bảo rằng họ sẽ học được điều đúng đắn, đặc biệt khi họ thực hiện các nghiên cứu yếu kém và vẫn được công bố.
Tại nhiều nước, nghiên cứu cần được ủy ban đạo đức phê duyệt. Tuy nhiên, nhiều ủy ban lại không đánh giá chặt chẽ về mặt khoa học, thậm chí không có chuyên gia thống kê tham gia. Điều này dẫn đến việc những nghiên cứu vô ích, thậm chí phi đạo đức, vẫn được thông qua.
Áp lực công bố còn dẫn đến gia tăng gian lận trong khoa học. Những hành vi như “tra tấn dữ liệu” đã tồn tại từ lâu và ngày nay càng trở nên phổ biến, khi mục tiêu chính của nghiên cứu nhiều khi chỉ là để làm đẹp hồ sơ cá nhân. Theo một số chuyên gia, sự không trung thực trong thống kê có thể gây hại cho xã hội nhiều hơn các hình thức gian dối khác.
Một số tạp chí nghiêm túc có phản biện thống kê, nhưng vẫn có rất ít bài bị loại chỉ vì lý do thống kê. Thực tế, nhiều tạp chí không thực hiện hoặc thực hiện rất ít phản biện thống kê, khiến các nghiên cứu kém chất lượng vẫn dễ dàng được công bố.
Thay vì chỉ chữa cháy bằng phản biện thống kê, các chuyên gia thống kê nên được dùng để đào tạo và tham gia trực tiếp vào nhóm nghiên cứu. Có quan niệm sai rằng chỉ cần phần mềm là đủ để làm thống kê, trong khi việc thiết kế nghiên cứu mới là nền tảng. Bác sĩ không cần là chuyên gia, nhưng cần hiểu rõ các nguyên tắc cơ bản của nghiên cứu khoa học. Thật đáng buồn là việc không biết gì về thống kê vẫn được coi là bình thường trong giới y khoa.
Chất lượng yếu kém của nghiên cứu y học được công nhận rộng rãi, nhưng giới lãnh đạo ngành y lại tỏ ra ít quan tâm và không hành động. Trong khi ngành công nghiệp đã hiểu rằng kiểm soát chất lượng cần thực hiện từ đầu, y khoa vẫn chưa làm được điều này. Vấn đề không nằm ở thống kê, mà là sự thiếu hiểu biết và đánh giá đúng về nghiên cứu khoa học, cùng với môi trường “công bố hay là chết”.
Cuối cùng, vì chính hệ thống đã khuyến khích nghiên cứu yếu kém, thì chính hệ thống cần được thay đổi. **Cần ít nghiên cứu hơn, nhưng tốt hơn, và được thực hiện vì lý do đúng đắn. Việc từ bỏ tiêu chí số lượng bài báo như một thước đo năng lực là một khởi đầu đúng đắn.**
Shared link: https://www.bmj.com/content/308/6924/283
Statistics:
Likes: 67, Shares: 4, Comments: 1
Like Reactions: 62, Haha Reactions: 0, Wow Reactions: 0, Love Reactions: 2, Sad Reactions: 2, Angry Reactions: 0
.png)