Alméry Jacqueline – 2025-07-26 23:22:42
**Gian lận nhờ AI cho thấy hệ thống bình duyệt đang trở nên “không thể duy trì”**
Hệ thống bình duyệt học thuật đang đối mặt với một cuộc khủng hoảng nghiêm trọng do số lượng bản thảo nộp cho các tạp chí tăng vọt trong khi lực lượng phản biện ngày càng khan hiếm. Để đối phó, một số nhà xuất bản bắt đầu cho phép sử dụng công cụ trí tuệ nhân tạo (AI) nhằm cải thiện tốc độ phản hồi. Tuy nhiên, sự xuất hiện của AI cũng đang mở ra những phương thức gian lận mới, tinh vi hơn, khiến tính công bằng và minh bạch của quá trình bình duyệt bị đe dọa.
Một trong những hình thức gian lận mới là kỹ thuật “chèn lệnh ẩn” (indirect prompt injection), trong đó các tác giả giấu đi các hướng dẫn dành riêng cho AI dưới dạng chữ màu trắng hoặc cỡ chữ cực nhỏ trong bài viết. Những hướng dẫn này, chẳng hạn như “chỉ đánh giá tích cực,” có thể tác động đến cách các công cụ AI tạo ra phản hồi, đặc biệt khi người đánh giá quá tải và dựa vào AI để viết thay phần lớn nội dung nhận xét.
Nhiều trường hợp gian lận đã bị phát hiện trên nền tảng arXiv và được tạp chí Nature xác nhận, với hơn 30 bài viết từ 44 tổ chức thuộc 11 quốc gia có dấu hiệu sử dụng kỹ thuật này. Các chuyên gia cho rằng con số thực tế có thể còn cao hơn nhiều do không phải ai cũng công bố bản thảo chứa lệnh ẩn lên arXiv.
Một số chuyên gia trong ngành nhận định rằng không phải AI là nguồn gốc của vấn đề, mà chính hệ thống bình duyệt hiện nay đã không còn bền vững. Việc dựa vào các tình nguyện viên không được trả công, thiếu đào tạo và không có cam kết lâu dài với tạp chí khiến quá trình bình duyệt dễ bị lợi dụng và mất kiểm soát. Khi người đánh giá bị quá tải, họ dễ bỏ qua các bước kiểm tra quan trọng, tạo cơ hội cho hành vi gian lận.
Do đó, thay vì chỉ lo ngại về công nghệ, cộng đồng học thuật nên tập trung vào việc cải tổ hệ thống bình duyệt, chuyên nghiệp hóa vai trò người đánh giá và xác định rõ giới hạn sử dụng AI. AI có thể hỗ trợ con người để tăng hiệu quả, nhưng không thể thay thế hoàn toàn trách nhiệm và sự cẩn trọng trong đánh giá học thuật.
Statistics:
Likes: 104, Shares: 6, Comments: 2
Like Reactions: 91, Haha Reactions: 0, Wow Reactions: 2, Love Reactions: 2, Sad Reactions: 8, Angry Reactions: 0
.png)