Alméry Jacqueline – 2025-04-18 22:58:22
**Cuộc xâm lăng của những ‘kẻ chiếm đoạt tạp chí’**
Nghiên cứu mới công bố tháng 1-2024 đã chỉ ra hiện tượng ngày càng phổ biến: các công ty nhỏ và mới thành lập mua lại các tạp chí học thuật uy tín rồi biến chúng thành tạp chí săn mồi với chất lượng thấp và phí công bố cao.
Nhóm nghiên cứu tại Đại học Granada (Tây Ban Nha) đã xác định ít nhất 36 tạp chí rơi vào tình trạng này. Các tạp chí này trước đây được chỉ mục trong những cơ sở dữ liệu lớn như Scopus và Web of Science, và từng thuộc sở hữu của các tổ chức quen thuộc như Elsevier, Palgrave Macmillan, Đại học Indiana Northwest (Hoa Kỳ) và Đại học São Paulo (Brazil).
Các công ty được nêu trong phân tích bao gồm Oxbridge Publishing House (Anh), Open Access Text (Anh), JCF Corp (Singapore) và Intellectual Edge Consultancy (Malaysia). Nhiều tạp chí sau khi được mua lại đã áp dụng hoặc tăng mạnh phí đăng bài, đồng thời bắt đầu xuất bản nhiều bài báo hơn hẳn với nội dung vượt ra ngoài phạm vi chuyên môn ban đầu của tạp chí.
Điển hình là tạp chí *American Journal of Health Behavior (AJHB)* đã tăng phí đăng bài từ 1.595 USD lên 2.000 bảng Anh. Tuy nhiên, biên tập viên điều hành của AJHB, ông Amjid Iqbal, cho biết việc tăng phí là do lạm phát và chi phí vận hành tăng, đồng thời phủ nhận bất kỳ mối liên hệ nào với Oxbridge Publishing House – công ty bị cáo buộc đứng sau việc thu phí đăng bài.
Một số tạp chí khác được đề cập là *International Journal of Medicine and Science of Physical Activity and Sport* và *ArtsEduca*, tuy nhiên đại diện của các tạp chí này đã từ chối trả lời câu hỏi về quyền sở hữu và quy trình biên tập. Nature cũng ghi nhận có trường hợp các nhà nghiên cứu bị liệt kê là thành viên ban biên tập các tạp chí săn mồi này mà không được thông báo, cho thấy sự thiếu minh bạch từ phía các công ty tiếp quản.
Trước những thay đổi đáng ngờ về sở hữu và hoạt động, Scopus đã quyết định gỡ bỏ toàn bộ 36 tạp chí khỏi cơ sở dữ liệu sau cuộc điều tra nội bộ. Web of Science (thuộc Clarivate) cũng đã loại bỏ 11 trong số 17 tạp chí từng được chỉ mục và đang xem xét các tạp chí còn lại do lo ngại về chất lượng học thuật. Theo đại diện Scopus, khi quyền sở hữu thay đổi, chất lượng phản biện và nội dung không còn được đảm bảo như trước, do đó những tạp chí này bị xem như mới và không được tự động giữ lại trong hệ thống chỉ mục.
Các chuyên gia như David Bimler (New Zealand), người nổi tiếng với các phân tích về đạo đức học thuật dưới bút danh Smut Clyde, đánh giá cao nghiên cứu này vì làm rõ hơn hiện tượng “chiếm đoạt tạp chí” từng được ghi nhận rải rác trước đây.
Theo chuyên gia liêm chính khoa học Anna Abalkina tại Đại học Tự do Berlin, đây là hệ quả của áp lực công bố đối với giới nghiên cứu – khi số lượng bài báo được xem là thước đo thành công học thuật – và các nhà xuất bản săn mồi đã tận dụng nhu cầu đó để trục lợi. Bà nhấn mạnh rằng: “Các nhà xuất bản gian dối là hậu quả của vấn đề chứ không phải nguyên nhân.”
Shared link: https://www.nature.com/articles/d41586-025-01198-6
Statistics:
Likes: 59, Shares: 4, Comments: 1
Like Reactions: 54, Haha Reactions: 3, Wow Reactions: 1, Love Reactions: 0, Sad Reactions: 1, Angry Reactions: 0