Alméry Jacqueline – 2025-03-29 13:58:21
**Khi Các Nhà Khoa Học Không Sửa Sai: Thông Tin Sai Lệch và Hậu Quả Chết Người**
Những sai sót không được sửa chữa trong nghiên cứu khoa học và sự miễn cưỡng đến mức khó chấp nhận trong việc sửa sai có thể làm xói mòn niềm tin vào khoa học, lãng phí tiền thuế của người dân, gây hại cho sức khỏe cộng đồng và thậm chí cướp đi mạng sống.
Một ví dụ điển hình là việc một tạp chí y khoa từ chối cung cấp dữ liệu nghiên cứu về một công cụ hỗ trợ quyết định lâm sàng cho bệnh nhân tiểu đường dù có lỗi thống kê nghiêm trọng. Lời biện hộ là chia sẻ dữ liệu sẽ vi phạm quyền bảo mật theo quy định châu Âu. Điều này khiến những bệnh nhân tiểu đường – đối tượng cần sự hỗ trợ chính xác – gặp nguy hiểm.
**Sai Lầm Trong Khoa Học Có Thể Dẫn Đến Thảm Họa**
Sai sót trong nghiên cứu khoa học không hiếm gặp. Ví dụ, có tới 30% thử nghiệm ngẫu nhiên về béo phì trẻ em có thể đã được phân tích sai. Trong tâm lý học, hơn 20% nghiên cứu có sai sót thống kê cơ bản, làm suy yếu độ tin cậy của kết quả.
Những sai lầm này có thể gây ra hậu quả khủng khiếp. Trong thế kỷ 19, các bác sĩ chẩn đoán sai nhiều trẻ sơ sinh khỏe mạnh mắc chứng “phì đại tuyến ức” và cho rằng đây là nguyên nhân gây hội chứng đột tử ở trẻ sơ sinh (SIDS). Điều này dẫn đến việc sử dụng xạ trị để thu nhỏ tuyến ức ở hàng nghìn trẻ em, gây ra tỷ lệ ung thư tuyến giáp và ung thư vú cao hơn, khiến hơn 10.000 người tử vong. Mãi đến năm 1940, sai lầm này mới được thừa nhận và đến năm 1977, Viện Ung thư Quốc gia Mỹ mới phát động chiến dịch cảnh báo cộng đồng.
Lĩnh vực khoa học xã hội cũng không tránh khỏi sai lầm nghiêm trọng. Ví dụ, nghiên cứu của hai nhà kinh tế học Carmen Reinhart và Kenneth Rogoff năm 2010 kết luận rằng khi nợ công vượt 90% GDP, tăng trưởng kinh tế sẽ giảm. Phát hiện này trở thành cơ sở cho các chính sách “thắt lưng buộc bụng” trên toàn cầu. Tuy nhiên, các nhà nghiên cứu độc lập sau đó phát hiện sai sót nghiêm trọng trong tính toán của họ, bao gồm việc bỏ sót dữ liệu từ năm quốc gia. Khi dữ liệu được sửa lại, kết quả cho thấy tăng trưởng kinh tế không giảm mà còn tăng nhẹ. Dù hai tác giả thừa nhận sai sót, họ vẫn bảo vệ kết luận của mình, cho thấy sự thiếu minh bạch trong chia sẻ dữ liệu – một vấn đề phổ biến khi các nhà nghiên cứu không chủ động công khai dữ liệu để người khác kiểm tra.
**Gian Lận Khoa Học Trong Nghiên Cứu Thần Kinh**
Một trong những vụ bê bối nghiêm trọng nhất liên quan đến Eliezer Masliah, một nhà khoa học hàng đầu trong nghiên cứu về Alzheimer và Parkinson. Ông bị điều tra và kết luận có hành vi sai trái khoa học, dẫn đến việc bắt đầu bị bị gỡ bỏ hai bài báo do chỉnh sửa dữ liệu. Một cuộc điều tra độc lập cho thấy có tới 132 bài báo của Masliah từ năm 1997 đến 2023 có dấu hiệu đáng ngờ. Một phần tư thế kỷ nghiên cứu về Alzheimer có thể đã đi sai hướng, cản trở sự phát triển của phương pháp điều trị trong khi hàng triệu người vẫn đang chịu đựng căn bệnh này.
Năm 2023, Marc Tessier-Lavigne, cựu chủ tịch Đại học Stanford, từ chức sau khi một hội đồng chuyên gia phát hiện nhiều bài báo của nhóm nghiên cứu của ông có hình ảnh bị chỉnh sửa. Dù bản thân ông không bị kết luận gian lận, nhưng ông bị chỉ trích vì không sửa sai một cách quyết đoán và minh bạch. Trường hợp này còn cho thấy sự thất bại của các tạp chí khoa học trong việc duy trì tính liêm chính của tài liệu nghiên cứu.
**Khoa Học Cần Cam Kết Sửa Sai**
Những sai lầm không được sửa chữa không chỉ gây hại cho công chúng mà còn làm suy giảm lòng tin vào khoa học. Để bảo vệ sự chính xác và uy tín của khoa học, các nhà nghiên cứu và tạp chí cần có trách nhiệm sửa lỗi một cách minh bạch và kịp thời.
Tuy nhiên, vẫn có lý do để lạc quan. Những sai lầm kể trên được phát hiện là nhờ vào chính quá trình tự điều chỉnh của khoa học. Khi khoa học được thực hiện đúng đắn, nó không ngừng tiến bộ. Nếu có thể loại bỏ những sai sót và gian lận nhanh hơn, chúng ta sẽ đạt được nhiều tiến bộ hơn và cứu được nhiều sinh mạng hơn.
Statistics:
Likes: 72, Shares: 15, Comments: 1
Like Reactions: 59, Haha Reactions: 0, Wow Reactions: 0, Love Reactions: 13, Sad Reactions: 0, Angry Reactions: 0