Duong Tu – 2024-12-09 23:36:31
Tạp chí danh tiếng Nature vừa công bố Nature’s 10 – danh sách 10 người có ảnh hưởng lớn, góp phần định hình nền khoa học toàn cầu năm 2024. Trong số những người được Nature vinh danh năm nay có một thành viên nhóm Liêm Chính Khoa Học: tiến sĩ Anna Abalkina, nhà nghiên cứu tại Đại học Tự do Berlin, Cộng hòa Liên bang Đức.
TS Anna Abalkina đã có rất nhiều đóng góp nổi bật trong việc đảm bảo liêm chính khoa học và làm trong sạch kho tài liệu học thuật, với tác động rõ ràng ở phạm vi toàn cầu. Có thể kể đến một số dấu ấn quan trọng, theo thứ tự thời gian, mà TS Abalkina đã tạo ra:
(i) Tham gia mạng lưới Dissernet gồm nhiều học giả và nhà báo để kiểm tra đạo văn trong các luận văn thạc sĩ và luận án tiến sĩ tại Nga. Hoạt động của Dissernet đã khiến hàng trăm bằng thạc sĩ và tiến sĩ bị thu hồi, trong đó có bằng cấp của hàng loạt chính trị gia cao cấp ở Nga.
(ii) Vạch trần nhiều công xưởng sản xuất và bán bài báo dỏm (paper mills), điển hình là International Publisher có trụ sở tại Nga. Kết quả điều tra của TS Abalkina đã dẫn đến hàng trăm bài báo rởm bị các tạp chí gỡ bỏ.
(iii) Phát hiện rất nhiều tạp chí lừa đảo, giả mạo (hijacked journals) xâm nhập vào cơ sở dữ liệu Scopus. Nghiên cứu của TS Abalkina về tạp chí giả mạo đã giúp Scopus xóa bỏ liên kết đến các trang web lừa đảo hồi cuối năm ngoái. Tuy nhiên, gần đây, TS Abalkina tiếp tục phát hiện các tạp chí giả mạo vẫn được chỉ mục trong Scopus, cho thấy sự vô trách nhiệm, kém năng lực và thiếu hiệu quả của cơ sở dữ liệu này.
(iv) Phối hợp cùng Retraction Watch xây dựng và duy trì danh mục cảnh báo tạp chí mạo danh, lừa đảo, hiện bao gồm 322 tạp chí. Danh mục cảnh báo này đã được giới thiệu trong nhóm Liêm Chính Khoa Học từ tháng 5/2022: https://www.facebook.com/groups/LiemChinhKhoaHoc/posts/723308562249312
Là một công dân Nga đang làm việc tại Đại học Tự do Berlin, tham gia chống gian lận khoa học ở Nga, TS Abalkina phải đối mặt với rất nhiều thách thức, rủi ro, tấn công và đe dọa. Sự can đảm, kiên trì và nỗ lực không mệt mỏi của TS Abalkina trong việc đảm bảo liêm chính khoa học và làm trong sạch kho tài liệu học thuật hoàn toàn xứng đáng được tạp chí Nature cũng như cộng đồng khoa học thế giới ghi nhận và vinh danh.
Xin cảm ơn và chúc mừng TS Abalkina!
***
Nhờ nghiên cứu của TS Abalkina về các công xưởng bán bài báo rởm cũng như hỗ trợ trực tiếp của cô, chúng tôi đã tìm hiểu và xác định một loạt tác giả Việt Nam được cho là đã mua bài từ công xưởng Nga.
Kết quả điều tra của chúng tôi đã được công bố trong loạt 3 bài trên Báo Thanh Niên hồi tháng 11/2022. Đây là những bài viết đầu tiên trên báo chí Việt Nam cung cấp bằng chứng rõ ràng, chi tiết về các khách hàng Việt Nam mua bài từ công xưởng bán bài báo dỏm.
Phần 1 – Nghi vấn: Trở thành tác giả bài báo khoa học nhờ ‘mua’
https://www.facebook.com/groups/LiemChinhKhoaHoc/posts/841419437104890
Phần 2 – Những nhà khoa học nào bị nghi mua bán bài từ ‘công xưởng’ Nga?
https://www.facebook.com/groups/LiemChinhKhoaHoc/posts/842051070375060
Phần 3 – Mua bài báo khoa học: Hệ lụy từ cách đánh giá theo kiểu ‘đếm bài’
https://www.facebook.com/groups/LiemChinhKhoaHoc/posts/842689166977917
7 tác giả Việt Nam bị nghi mua bài từ công Xưởng Nga: https://www.facebook.com/groups/LiemChinhKhoaHoc/posts/1006678963912269
Statistics:
Likes: 263, Shares: 15, Comments: 19
Like Reactions: 200, Haha Reactions: 0, Wow Reactions: 0, Love Reactions: 61, Sad Reactions: 0, Angry Reactions: 0