Alméry Jacqueline – 2024-05-30 08:40:55
**Ngày càng khó giải quyết vấn đề nghiên cứu giả mạo**
Hàng ngàn bài báo rởm hàng năm được sản xuất bởi các lò bán bài (paper mill), rất nhiều trong số này được đăng trên các tạp chí có bình duyệt.
Gần đây, nhà xuất bản Wiley thông báo sẽ đóng cửa 19 tạp chí thuộc hệ thống Hindawi, một phần bởi chúng bị xâm lấn quá mức bởi các bài báo dỏm.
Đây không chỉ là những bài báo chứa dữ liệu có vấn đề. Trong nhiều trường hợp, tất cả dữ liệu và nội dung đều được bịa hoàn toàn, do trí tuệ nhân tạo viết, hoặc từ đạo văn. Tác giả của những bài báo rởm này được gọi là paper mill, hoạt động bằng cách tìm đến nhà nghiên cứu và đưa ra đề nghị viết hộ bài báo để họ đứng tên sau khi trả tiền.
Các lò bán bài sinh sôi do căn bệnh đã lan tràn nhiều lĩnh vực của khoa học. Các nhà nghiên cứu được khen thưởng cho số lượng bài báo thay vì chất lượng. Và hoạt động bình duyệt bị vô hiệu ở nhiều tạp chí.
Trong cảnh nhiễu nhương đó, các công ty ký sinh làm ăn phát đạt bằng cách tiếp tay cho nhà nghiên cứu gian lận để làm đẹp hồ sơ khoa học, kiếm được các vị trí công việc cạnh tranh và gây ấn tượng với các tổ chức tài trợ. Tình trạng này khiến những nguồn lực quý giá bị rơi vào tay đám gian lận thay vì được trao cho các nhà khoa học xứng đáng.
Tệ hơn nữa, những kết quả nghiên cứu giả mạo có thể lây lan sang các bài báo khác, gây ô nhiễm nguồn tri thức. Nếu được trả đủ tiền, các lò bán bài sẽ làm cho một bài báo giả mạo trở nên có ảnh hưởng hơn bằng cách tạo ra những bài báo rởm khác trích dẫn nó. Các bài báo dỏm này thậm chí có thể được các tạp chí chính thống trích dẫn lại nếu các tác giả – chạy theo số lượng bài – không chú tâm đến chính tài liệu mà họ trích dẫn.
Một số bài báo rởm có sai sót rõ ràng như chứa các đoạn văn, hình ảnh đạo văn. Có những bài được dịch từ tiếng Anh sang ngôn ngữ khác, rồi dịch ngược trở lại tiếng Anh, tạo ra những từ ngữ kỳ quái. Hoặc có những bài cực kỳ ngớ ngẩn như thử nghiệm lâm sàng mà một nửa số bệnh nhân ung thư buồng trứng lại là nam giới.
Giờ đây, với sự giúp sức của trí tuệ nhân tạo, các lò bán bài có thể tạo ra những bài báo dỏm hợp lý và chặt chẽ hơn với mức giá rẻ hơn, dễ dàng hơn. Các lĩnh vực khoa học bị bủa vây bởi bài báo rởm phải tìm cách giải quyết gốc rễ của vấn đề thay vì chạy theo chúng.
Ở một số tạp chí, hơn nửa số bài đăng là sản phẩm từ các lò bán bài. Các lò bán bài này tìm kiếm những tạp chí dễ xâm nhập rồi dần ký sinh và hoàn toàn xâm chiếm tạp chí.
Tình trạng này xảy ra không chỉ do quy trình bình duyệt thất bại, mà còn do hệ thống đánh giá nghiên cứu sai lầm. Các nhà tuyển dụng và tài trợ không đánh giá được năng lực thực chất của nhà khoa học. Thay vào đó, ứng viên được đánh giá và trao thưởng bằng cách đếm bài và đếm trích dẫn.
Ngay cả nhiều tạp chí chính thống cũng không đóng góp gì cho tri thức. Phần lớn bài báo được công bố ngày nay không có giá trị đáng kể và không đáng đọc.
Toàn bộ hệ thống đánh giá khoa học bị biến tướng, còn nhà nghiên cứu bị phụ thuộc vào tiền tài trợ đến mức họ sẵn sàng làm bất cứ điều gì.
Đối tượng đáng trách không chỉ là những lò bán bài, mà còn bao gồm cả các nhà nghiên cứu trích dẫn bài báo rởm. Ngay cả khi các bài báo dỏm đã bị gỡ bỏ, tác động tiêu cực của chúng vẫn còn dai dẳng khi chúng đã được trích dẫn trong các bài báo khác.
Nguy hại hơn, các bài báo dỏm có thể gây ô nhiễm thực hành y khoa. Một số nhà khoa học đang phát triển các biện pháp chẩn đoán ung thư dựa trên các nghiên cứu giả mạo. Có những bệnh nhân trích dẫn nghiên cứu rởm để đòi hỏi các liệu pháp điều trị thay thế.
Các cơ quan tài trợ có thể giúp giải quyết phần nào vấn đề bằng cách chấm dứt tài trợ cho bài báo đăng trên những tạp chí bình duyệt dễ dãi và công bố nhiều kết quả giả mạo. Các cơ quan này có thể lập danh sách tạp chí đáng tin cậy với quy trình bình duyệt nghiêm ngặt và chỉ tài trợ cho những công trình dự kiến công bố trên các tạp chí này. Các cơ quan tài trợ cần đầu tư nhiều hơn vào việc phát hiện gian lận trong khoa học.
Xã hội không cần hàng triệu bài báo khoa học mà hầu hết không có đóng góp gì cho kho tàng tri thức. Chúng ta cần nhiều hơn những nhà khoa học quan tâm đến việc kiểm soát chất lượng và tiến hành nghiên cứu cẩn trọng.
Khoa học là một sân chơi cạnh tranh và người chiến thắng không thể là những kẻ gian lận.
Shared link: https://www.bloomberg.com/opinion/articles/2024-05-25/fake-science-generated-by-paper-mills-will-get-worse-with-ai
Statistics:
Likes: 19, Shares: 3, Comments: 2
Like Reactions: 16, Haha Reactions: 0, Wow Reactions: 1, Love Reactions: 0, Sad Reactions: 2, Angry Reactions: 0