Alméry Jacqueline – 2024-04-11 22:20:25
**Gates Foundation chấm dứt tài trợ phí đăng bài báo truy cập mở**
Gates Foundation, quỹ nhân đạo lớn nhất thế giới với tài sản lên tới 61 tỷ USD và ngân sách hàng năm gần 9 tỷ USD vừa thay đổi chính sách liên quan đến truy cập mở. Theo đó, kể từ đầu năm 2025, Quỹ này sẽ chấm dứt tài trợ phí đăng bài báo truy cập mở và yêu cầu những người nhận tài trợ công bố tiền ấn phẩm (preprint) để bất cứ ai cũng có thể đọc miễn phí.
Theo Gates Foundation, mô hình xuất bản truy cập mở mà các tác giả phải trả phí đăng bài đã sinh ra những hành vi xấu như lò bán bài, chất lượng bình duyệt đáng ngờ và mức phí cao mất kiểm soát. Phí đăng mỗi bài báo truy cập mở có thể lên tới 12.000 USD, khiến ngay cả những đại học giàu nhất cũng khó chi trả.
Điều vô lý hơn là hầu hết nghiên cứu do nhà nước hay các quỹ nhân đạo tài trợ, còn quá trình bình duyệt do cộng đồng khoa học thực hiện miễn phí, nhưng các nhà xuất bản lại hưởng toàn bộ lợi ích tài chính, khiến ngành công nghiệp xuất bản khoa học trở thành lĩnh vực mang lại lợi nhuận cao nhất thế giới. Mô hình xuất bản hiện tại không giúp ích cho bất cứ ai, trừ các tạp chí và nhà xuất bản vì lợi nhuận.
Điều này đã khiến Gates Foundation xem xét lại cách mà Quỹ hỗ trợ truy cập mở nhằm đạt mục tiêu phổ biến các kết quả nghiên cứu ngay lập tức và mở đường cho những hình thức xuất bản công bằng hơn, chẳng hạn như mô hình “Diamond Open Access” miễn phí cho cả tác giả lẫn độc giả.
Mỗi năm, Quỹ nhân đạo này phải trả khoảng 6 triệu USD phí đăng bài cho những người được nhận tài trợ. Gates Foundation tin rằng số tiền đó có thể được dùng theo cách tốt hơn để thúc đẩy những tiến bộ phục vụ con người thay vì chảy vào túi các nhà xuất bản.
Shared link: https://www.gatesfoundation.org/ideas/articles/research-paywall-open-access
Statistics:
Likes: 176, Shares: 6, Comments: 6
Like Reactions: 172, Haha Reactions: 0, Wow Reactions: 0, Love Reactions: 3, Sad Reactions: 0, Angry Reactions: 0