Duong Tu – 2022-05-28 12:42:24
**“Một số ý kiến chỉ đạo tăng cường hơn nữa việc xây dựng liêm chính khoa học” của Tổng Văn phòng Trung ương Đảng Cộng sản Trung Quốc và Văn phòng Quốc vụ viện Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa**
Trong khi liêm chính khoa học vẫn còn là chủ đề tương đối mới mẻ và chưa được quan tâm đúng mức ở Việt Nam thì từ hơn 5 năm qua, Trung Quốc đã huy động gần như toàn bộ hệ thống chính trị tham gia xây dựng và thúc đẩy liêm chính trong nghiên cứu khoa học với mục tiêu đưa nước này thành cường quốc khoa học và công nghệ trên thế giới.
Một trong những văn bản quan trọng nhất định hình liêm chính khoa học tại Trung Quốc là thông báo tháng 5/2018 của Tổng Văn phòng Trung ương Đảng Cộng sản Trung Quốc và Văn phòng Quốc vụ viện Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa mang tên “*Một số ý kiến chỉ đạo tăng cường hơn nữa việc xây dựng liêm chính khoa học*”.
Thông báo này đưa ra các nguyên tắc khái quát cùng những giải pháp và nhiệm vụ cụ thể dành cho các cơ quan có thẩm quyền của Trung Quốc nhằm biến liêm chính khoa học thành nền tảng của đổi mới khoa học và công nghệ – đúng như câu mở đầu Thông báo.
Được ban hành đồng thời bởi hai cơ quan quyền lực bên phía Đảng và Chính phủ Trung Quốc, Thông báo “*Một số ý kiến chỉ đạo tăng cường hơn nữa việc xây dựng liêm chính khoa học*”** **thể hiện nhận thức và viễn kiến rất đáng khâm phục của lãnh đạo nước này trong việc xây dựng một nền khoa học liêm chính, đưa Trung Quốc trở thành cường quốc khoa học và công nghệ.
Hiển nhiên, đằng sau Thông báo là đội ngũ chuyên gia tư vấn rất giỏi, không chỉ am hiểu sâu sắc thực trạng, văn hóa khoa học Trung Quốc mà còn cập nhật đầy đủ, kịp thời xu hướng khoa học thế giới.
Từ Thông báo này, các cơ quan quản lý liên quan, đặc biệt là Bộ Khoa học và Công nghệ, và Bộ Giáo dục Trung Quốc đã ban hành nhiều văn bản, tổ chức hàng loạt hoạt động đưa liêm chính khoa học trở thành một phần thiết yếu hàng ngày của hoạt động nghiên cứu tại nước này.
Với bối cảnh hiện nay, có thể chúng ta sẽ phải chờ 5, 10 hay 15 năm nữa để nhìn thấy những văn bản tương tự về liêm chính khoa học từ các cơ quan có thẩm quyền của Việt Nam, nghĩa là chúng ta có khả năng sẽ đi sau Trung Quốc một thế hệ trong việc xây dựng nền khoa học liêm chính.
Việc tiếp cận các văn bản liên quan của Trung Quốc cũng như tìm hiểu và tham khảo kinh nghiệm xây dựng liêm chính khoa học ở quốc gia láng giềng này sẽ (i) giúp những ai quan tâm có hình dung rõ ràng và đầy đủ hơn về con đường đi và những gì cần/sẽ xảy ra tại Việt Nam trong những năm tới; (ii) thúc đẩy quá trình thể chế hóa và phổ biến liêm chính khoa học ở nước ta diễn ra nhanh hơn.
Xin giới thiệu dưới đây những nội dung cốt lõi trong thông báo *“Một số ý kiến chỉ đạo tăng cường hơn nữa việc xây dựng liêm chính khoa học”*.
***
Thông báo gồm 28 điểm, chia làm 8 phần, mở đầu với khẳng định “***Nghiên cứu khoa học liêm chính là nền tảng của đổi mới khoa học và công nghệ***”.
Trong phần đầu tiên, Thông báo thể hiện chủ trương chung của chính quyền Trung Quốc, đó là kiến tạo một mô hình mới về liêm chính khoa học theo hướng cùng xây dựng, chia sẻ và đồng quản trị; đồng thời tạo môi trường nuôi dưỡng sự trung thực, theo đuổi sự thật, ủng hộ đổi mới, khuyến khích khám phá và chinh phục các đỉnh cao khoa học, đồng thời đặt nền tảng văn hóa xã hội vững chắc để xây dựng cường quốc khoa học và công nghệ.
Thông báo đưa ra 4 nguyên tắc cơ bản xây dựng và thúc đẩy liêm chính khoa học:
* **Phân công trách nhiệm rõ ràng và phối hợp đồng bộ**: có kế hoạch tổng thể, quy định rõ trách nhiệm của từng cơ quan trong việc xây dựng liêm chính khoa học; tăng cường trao đổi, phối hợp và liên kết giữa các bộ phận; hình thành lực lượng chung toàn xã hội để thúc đẩy liêm chính khoa học.
* **Tăng tiến hệ thống và đột phá then chốt**: xây dựng hệ thống nghiên cứu khoa học liêm chính, phù hợp với quy luật khoa học và đáp ứng yêu cầu xây dựng cường quốc khoa học và công nghệ; tập trung đạt được những đột phá và kết quả thiết thực trong việc nâng cao nhận thức về liêm chính khoa học và tối ưu hóa môi trường nghiên cứu khoa học.
* **Khuyến khích đổi mới và sẵn sàng đón nhận thất bại**: tôn trọng đặc điểm về cảm hứng nghiên cứu, sự đa dạng của các phương pháp nghiên cứu và tính không chắc chắn của con đường nghiên cứu; coi trọng giá trị của nghiên cứu khoa học trong việc thử và sai; thiết lập cơ chế xác định và sửa lỗi; khuyến khích đổi mới và sẵn sàng đón nhận thất bại.
* **Đề cao trách nhiệm giải trình**: nâng cao tinh thần tự giác, tạo điều kiện nghiên cứu cho người đáng tin cậy và hạn chế người không đáng tin cậy; tăng cường trách nhiệm giải trình và theo đuổi trách nhiệm giải trình suốt đời đối với các hành vi vi phạm liêm chính khoa học.
Mục tiêu chính của Thông báo là xây dựng được một hệ thống nghiên cứu khoa học và một cơ chế làm việc liêm chính với trách nhiệm rõ ràng, phối hợp đồng bộ, giám sát hiệu quả; thiết lập được hệ thống thông tin đầy đủ về liêm chính khoa học; nâng cao nhận thức của các nhà nghiên cứu về liêm chính khoa học, đề cao tinh thần khoa học.
Thông báo cũng đưa ra 7 giải pháp tổng thể với nhiều nhiệm vụ rất đầy đủ và chi tiết, gồm:
1. **Cải thiện cơ chế và hệ thống quản lý liêm chính khoa học**
1. **Tăng cường quản lý toàn diện toàn bộ hoạt động nghiên cứu khoa học**
1. **Thúc đẩy thể chế hóa liêm chính khoa học**
1. **Tăng cường đào tạo và phổ biến liêm chính khoa học**
1. **Nghiêm túc điều tra và xử lý các trường hợp vi phạm liêm chính khoa học**
1. **Đẩy mạnh xây dựng hệ thống thông tin về liêm chính khoa học**
1. **Giám sát thực hiện việc xây dựng và bảo đảm liêm chính khoa học**
Một số giải pháp và nhiệm vụ đáng chú ý:
* **Tập trung cải cách sâu rộng hệ thống đánh giá nghiên cứu khoa học**. Thúc đẩy cải cách việc đánh giá dự án, đánh giá năng lực, thiết lập hệ thống đánh giá theo định hướng chất lượng, đóng góp và hiệu quả đổi mới khoa học và công nghệ, lấy liêm chính khoa học làm chỉ số quan trọng trong các đánh giá khác nhau. Coi trọng đạo đức, năng lực và định hướng nghiên cứu; chú ý đến phẩm chất, đóng góp và ảnh hưởng của những thành tựu mang tính biểu tượng, nhấn mạnh vào chất lượng hơn số lượng.
* **Thiết lập và cải tiến hệ thống quản lý và cảnh báo sớm các tạp chí học thuật**. Các bộ phận báo chí và xuất bản cần cải thiện hệ thống quản lý tạp chí, tăng cường xây dựng các tạp chí học thuật chất lượng cao, nâng cao ảnh hưởng của các tạp chí học thuật Trung Quốc và nâng cao sức mạnh diễn ngôn quốc tế của các tạp chí học thuật. Các tạp chí học thuật cần phát huy hết vai trò trong việc xây dựng liêm chính khoa học, nâng cao chất lượng đánh giá bản thảo, tăng cường rà soát và kiểm soát các bài báo học thuật.
* **Đẩy mạnh tuyên truyền về liêm chính khoa học**. Đổi mới phương tiện, mở rộng kênh thông tin, sử dụng đầy đủ các phương tiện truyền thống như đài phát thanh, truyền hình, báo chí và các phương tiện truyền thông mới như Weibo, WeChat và các ứng dụng di động, đồng thời tăng cường công khai và giáo dục về liêm chính khoa học. Công khai mạnh mẽ các mô hình và tấm gương liêm chính trong nghiên cứu khoa học. Kịp thời vạch trần những trường hợp điển hình vi phạm liêm chính khoa học để giáo dục, cảnh báo.
* **Nghiêm khắc trừng trị những hành vi vi phạm nghiêm trọng liêm chính khoa học**. Thiết lập hệ thống trách nhiệm giải trình suốt đời và thực hiện trách nhiệm giải trình suốt đời đối với những vi phạm nghiêm trọng về liêm chính khoa học theo quy định của pháp luật. Khi phát hiện vi phạm, cần điều tra và xử lý ngay. Tăng cường nghiên cứu các quy định hình sự đối với các hành vi vi phạm liêm chính khoa học, thúc đẩy các bộ phận lập pháp và tư pháp kịp thời ban hành các chế tài hình sự tương ứng.
* **Nâng cao vai trò giám sát của xã hội**. Phát huy hết vai trò giám sát của công chúng và báo chí trong việc xây dựng liêm chính khoa học. Xây dựng các kênh tố cáo và khuyến khích tố cáo các hành vi vi phạm liêm chính khoa học. Các phương tiện thông tin đại chúng cần tăng cường truyền thông về liêm chính khoa học. Đối với những sự cố liêm chính khoa học được dư luận xã hội quan tâm, đơn vị chủ quản và cơ quan có thẩm quyền có biện pháp điều tra, xử lý dứt điểm, đồng thời công bố kết quả điều tra, xử lý kịp thời.
Shared link: http://www.gov.cn/zhengce/2018-05/30/content_5294886.htm
Statistics:
Likes: 136, Shares: 18, Comments: 18
Like Reactions: 131, Haha Reactions: 1, Wow Reactions: 0, Love Reactions: 4, Sad Reactions: 0, Angry Reactions: 0