Lê Ngọc Khả Nhi – 2022-05-16 11:41:01
Mấy ngày qua, dư luận rất bức xúc về những hiện tượng bất thường trong một cuộc thi khoa học kỹ thuật dành cho học sinh. Trước đây, những thông tin này giống như một chuyện vui cười, và ta chỉ biết cười, thì sau khi nội dung các bài thi được công khai, tôi thật khó mà cười được nữa, thay vào đó là sự phẫn nộ.
Tôi ngạc nhiên khi người ta gieo vào đầu các em hàng loạt những ngộ nhận về nghiên cứu khoa học. Các em sẽ nghĩ rằng nghề này cũng giống như một môn thể thao nhằm thi đấu phân định thắng thua, một game show, rằng bất kì ai cũng có thể đi tắt đón đầu, làm bất cứ gì trong chuyên ngành nào mà không cần kiến thức nền, chỉ cần làm theo quy trình, lặp lại những gì người khác đã làm, rằng mục tiêu tối hậu của khoa học là tạo ra một phần mềm, một thứ thuốc tiên dược hay phân tử cao siêu nào đó. Người ta dẫn các em chạy theo những thứ thời trang như Machine learning, công nghệ nano, trí tuệ nhân tạo, ; người ta chủ động thu nhỏ đề tài khoa học lại tối thiểu, phiên dịch thuật ngữ khoa học thành ngôn ngữ bình dân, xóa sạch mọi dấu vết can thiệp từ người hướng dẫn, tập cho các em khai báo gian dối và vô trách nhiệm trong các bản cam kết…
Là một người đã khóc, cười trong nghề nghiên cứu khoa học, trải qua đủ thời kì sinh viên, nghiên cứu sinh, làm việc trong giới academic lẫn industry, tôi biết rằng rất khó để trách các em học sinh, vì các em chỉ là nạn nhân. Thế giới của người lớn cũng bất toàn chứ đâu có lý tưởng.
Tại các hội nghị chuyên ngành, vẫn có những bài báo cáo mang tính chất thương mại mà từ nội dung, hình thức, hội trường cho đến thính giả đều được setup bởi ngành công nghiệp dược, diễn giả là những giáo sư tên tuổi được mời và trả tiền. Thậm chí, có nhiều báo cáo được trình bày bởi những diễn giả chuyên nghiệp mà vai trò duy nhất là diễn, những người này có khả năng thuyết trình điêu luyện và có thể trình bày hùng hồn và lôi cuốn bất kì một nghiên cứu nào ngay cả khi họ không có chút kiến thức chuyên môn và cũng không hề làm nghiên cứu.
Trong giới hàn lâm, không hiếm những cá nhân khi đạt đến một đẳng cấp nào đó về học vị, uy tín, thế lực, thì không trực tiếp làm nghiên cứu nữa, nhưng nhận bảo chứng cho các công bố khoa học trong mạng lưới hợp tác và nghiễm nhiên giữ vị trí last authors, nhờ đó mà chỉ số công bố khoa học cao chót vót.
Có trường hợp các nghiên cứu sinh chỉ đóng góp vào một số công đoạn trong dự án, thậm chí chỉ làm thí nghiệm nhưng lần lượt chia sẻ thành quả chung từ công bố khoa học, để đạt học vị, bằng cấp. Có cả hiện tượng phòng thí nghiệm chỉ làm ra kết quả thô rồi chuyển cho dịch vụ chuyên nghiệp để sản xuất ra bài báo khoa học, những dịch vụ này không hiếm. Thậm chí, nhiều công ty tư vấn đảm nhận luôn công đoạn phân tích dữ liệu. Ta không bao giờ biết các công bố thử nghiệm lâm sàng là do ai viết ra, dữ liệu đã qua tay những phù thủy thống kê y học như thế nào, và những nhân vật tên tuổi trong danh sách tác giả có thực sự tham gia vào nghiên cứu hay không ?
Tuy nhiên, đó là thế giới của người lớn, những cá nhân đủ trưởng thành, có khả năng suy xét, quyết định và chịu trách nhiệm cho quyết định của mình. Dù biết luôn tồn tại vùng xám, những sự thỏa hiệp, thì thế giới hiện thực vẫn vận hành trên một số chuẩn mực và quy tắc tương đối tốt đẹp, thuận tự nhiên, chịu chế tài bởi pháp luật. Ngoài ra sự tiến hóa về kỹ thuật công nghệ, đầu tư xứng đáng cho khoa học không ngừng mở ra cơ hội cho bất cứ ai thực sự có tài năng, đam mê và khát vọng.
Việc dẫn dắt cho một đứa trẻ đi vào ma đạo ngay từ những bước đầu tiên, gieo vào tâm hồn của đứa trẻ đó hàng loạt ngộ nhận về mục tiêu, ý nghĩa và bản chất của nghiên cứu khoa học, cầm tay chỉ dẫn cho đứa trẻ làm những điều bất chính từ rất sớm, thực sự là một tội lỗi không thể dung thứ được.
Statistics:
Likes: 520, Shares: 52, Comments: 28
Like Reactions: 457, Haha Reactions: 8, Wow Reactions: 4, Love Reactions: 45, Sad Reactions: 5, Angry Reactions: 0