Duong Tu – 2022-03-06 00:44:23
**TAM GIÁC MA QUỶ VÀ VÒNG XOÁY THA HÓA**
Mấy hôm vừa rồi, tôi đã giới thiệu hai phần bài viết về tác giả Tim Chen ở Trường ĐH Tôn Đức Thắng bị Viện nghiên cứu Quốc gia về Khoa học Biển của Pháp (IFREMER) tố cáo nhiều hành vi gian lận và sai phạm nghiêm trọng về đạo đức xuất bản:
– Phần đầu: [https://www.facebook.com/groups/LiemChinhKhoaHoc/posts/666022687977900](https://www.facebook.com/groups/LiemChinhKhoaHoc/posts/666022687977900)
– Phần sau: [https://www.facebook.com/groups/LiemChinhKhoaHoc/posts/666620641251438](https://www.facebook.com/groups/LiemChinhKhoaHoc/posts/666620641251438)
Có một điểm rất quan trọng mà chúng tôi đã trình bày trong bài viết, đó là: “***Các trường đại học chạy theo thành tích ảo, mua bán bài báo vô tội vạ cùng các nhà xuất bản và tạp chí vô trách nhiệm, không coi trọng liêm chính và đạo đức xuất bản chính là những đối tượng giúp sức đắc lực nhất cho những kẻ gian lận như Tim Chen, gây ô nhiễm nguồn tư liệu học thuật và góp phần làm tha hóa môi trường khoa học***”.
Sở dĩ điểm này quan trọng là bởi việc Tim Chen bị IFREMER phát hiện gian lận cũng như bị Trường ĐH Tôn Đức Thắng “*kết thúc hợp đồng làm việc*”, đáng tiếc, sẽ không hề giúp ngăn chặn những kẻ như Tim Chen tiếp tục các hành vi gian lận trong tương lai, chỉ đơn giản bằng cách – như một con tắc kè hoa – đổi tên thành John Chen, Tim Cheo, John Cheo…
Thật vậy, hệ thống xuất bản khoa học hiện nay dựa trên nền tảng cốt yếu nhưng thực sự rất mỏng manh, đó là niềm tin: các tạp chí, chuyên gia bình duyệt và cộng đồng khoa học tin tưởng rằng các tác giả tiến hành và trình bày kết quả nghiên cứu một cách trung thực, minh bạch cũng như tuân thủ những quy tắc về đạo đức nghiên cứu và xuất bản.
Quy bình bình duyệt của các tạp chí được tạo ra để chuyên gia bình duyệt nhận xét, góp ý, giúp tác giả cải thiện chất lượng nghiên cứu và nội dung bài báo. Quy trình này chưa bao giờ được thiết kế với mục đích phát hiện và loại trừ gian lận – bởi như đã nói – các chuyên gia bình duyệt đọc và đánh giá bản thảo dựa trên niềm tin mặc định về sự trung thực của tác giả.
Những kẻ gian lận như Tim Chen dễ dàng thao túng quá trình bình duyệt, phản bội niềm tin của tạp chí và chuyên gia bình duyệt để đăng hàng vạn bài báo rác rưởi. Thông thường, khi bị phát hiện gian lận, những kẻ này sẽ bị tạp chí và nơi làm việc trừng phạt: tạp chí rút bài, đưa đám gian lận vào danh sách đen, cấm nộp bản thảo trong tương lai và thông báo hành vi sai trái của chúng cho cơ quan chủ quản để kỷ luật, sa thải. Nói cách khác, các tạp chí và đơn vị nghiên cứu là chốt chặn những khuất tất, gian dối của đám gian lận như Tim Chen.
Thế nhưng, khi chính những chốt chặn này bị tha hóa, lại còn trở thành đối tượng khuyến khích, tiếp tay cho đám gian lận, gần như không ai và không gì có thể ngăn chặn tam giác ma quỷ này lộng hành được nữa.
Như đã thấy trong vụ Tim Chen, khi nhận được báo cáo về hành vi sai trái của nhân vật này, không một tạp chí nào – từ tạp chí săn mồi đến tạp chí ISI/Scopus – rút bỏ các bài báo của Tim Chen kèm theo thông báo rõ ràng theo đúng quy ước, thông lệ quốc tế và hướng dẫn của Ủy ban Đạo đức Xuất bản. Thay vào đó, các tạp chí đa phần nằm trong danh mục ISI/Scopus này chỉ âm thầm gỡ tên, lặng lẽ xóa bài, không làm gì cả, hoặc thậm chí còn không thèm đếm xỉa đến tố cáo gian lận từ IFREMER.
Và thế là những kẻ như Tim Chen lại ngang nhiên tiếp tục sự nghiệp gian lận của chúng qua ba bước thần thánh:
1. Đổi tên, hoặc thậm chí chẳng cần làm như thế,
1. Đầu quân cho một trường đại học khác đang dùng đủ mọi chiêu trò mua bài báo tạo thành tích ảo để thăng hạng, và
1. Tiếp tục đăng hàng loạt bài báo rác rưởi trên các tạp chí được gắn mác ISI/Scopus nhưng vô trách nhiệm, không coi trọng liêm chính và đạo đức xuất bản.
Vòng xoáy tha hóa âm thầm, bất tận mà tam giác ma quỷ (tác giả gian lận – đại học mua bài – tạp chí vô trách nhiệm) này gây ra sẽ hủy hoại thêm nữa các trụ cột của ngôi đền thiêng khoa học, ngày càng khiến công chúng mất niềm tin vào khoa học để rồi trở thành tín đồ của giả khoa học và thuyết âm mưu.
Statistics:
Likes: 274, Shares: 32, Comments: 28
Like Reactions: 255, Haha Reactions: 4, Wow Reactions: 4, Love Reactions: 6, Sad Reactions: 4, Angry Reactions: 1