Thai D. Nguyen – 2020-09-14 00:39:28
CẢM NGHĨ VỀ VẤN ĐỀ LIÊM CHÍNH KHOA HỌC Ở NƯỚC NGOÀI VÀ VIỆT NAM
Xin chào quý Thầy Cô và Anh Chị:
Cuối tuần tôi viết post dưới đây trên tường FB nhà mình và có share với FB này. Tôi được biết các phản hồi chỉ lên trang của mình, nên xin post trực tiếp lên đây, mong nhận được ý kiến rộng rãi để được học hỏi.
Trân trọng,
Thái
CẢM NGHĨ BUỔI TỐI: LIÊM CHÍNH KHOA HỌC
Thân chào Cả Nhà:
Vài tuần nay, có một trang FB mới nhan đề “Liêm Chính Khoa Học”, nhưng khi vào xem thì chúng ta được đọc rất nhiều ý kiến, phê bình và tin tức về các chuyện không liêm chính tí nào! Vụ việc xoay quanh bê bối ở ĐH TĐT mua các bài báo KH để được tăng bậc thứ quốc tế, rồi chúng ta cũng được biết về các chiêu trò của các NXB thế giới mua bán đổi chác ở VN, rồi cả chuyện ông GS cố vấn có chính nhưng thiếu liêm v.v.
Chúng ta không thích các tin tiêu cực, nhưng phải nói FB này giúp cho chúng ta nhận ra được bản chất của nhiều sinh họat và kinh nghiệm trong nước mà lâu nay không được nói rạch ròi như vậy. Theo kinh nghiệm làm việc ở nước ngoài và VN thì ở đâu cũng có những chuyện không liêm chính dưới hình thức, mức độ khác nhau. Ở Mỹ, Úc, Nhật mình thấy các GS bị nhiều áp lực phải thành công, họ có thể cướp công sức và tài năng của những người làm KH trẻ hay trong các hợp tác với đồng nghiệp (cái này ở Mỹ gọi là dogs eat dogs, hay ăn thịt đồng loại mình); họ bè phái trong các quyền lợi dự án chứ không dân chủ gì; khi ở vào đường cùng, họ nguỵ tao giả dối các dữ kiện KH mà chúng ta đã có nghe. Việc tranh giành kiện tụng về patent của nhau là thường. Có những tài phiệt công ty đánh cắp công nghệ của trường làm sản phẩm riệng cho hãng mình. Đó là trường hợp Thầy của tôi, GS John Baxter và đồng nghiệp. Họ phải kiện hãng Genentech về bản quyền human growth hormone bị sử dụng, ông đã mang về cho trường UCSF 200 triệu dollar bồi thường sau nhiều năm kiện tụng.
Sự cố thiếu liêm chính có những kiểu khác nhau và nhiều khi khó nhận ra ở Viêt Nam. Về quyền lợi, có những hợp tác KH ở trường hay công sở, nhưng dẫn đến cơ hội kinh tế cho cá nhân từ các công nghệ chuyển giao (kiểu này được gọi là thợ lặn, họ lặn mất tiêu sau khi có được bí quyết). Họ cũng dùng các trung tâm KH hay đại học làm phương tiện xử dụng làm sản phẩm riêng cho mình; họăc các trường là nơi trung chuyển cúa các viện trợ tài chánh, dụng cụ từ nước ngoài; hoặc là nơi đấu thầu, nâng giá các trang thiết bị nhiều tỷ đồng từ ngân sách CP. Về danh vọng, các PTN hay trung tâm được một số dùng như sân khấu kịch. Cái gì cũng có thể giả. Hội họp giả, báo cáo giả, câu hỏi giả, in sách không giả thì chỉ copy hay đạo văn. Những người này rất dễ nhận ra khi họ dự các hội nghị quốc tế hay ra nước ngoài. Gần đây có những cái giả tinh tế hơn, họ có hàng chục bài báo cáo quốc tế mà không làm thí nghiệm hay rất ít thí nghiệm. A, chúng ta vừa trờ lại vụ việc ĐH TĐT mà thât ra đã có từ lâu và ở nhiều nơi trong nước!
Như vậy, mình xin đề nghị trang FB đó đổi thành “Không Liêm Chính trong Khoa Học” cho xác thực hơn.
Thôi mình ngưng nói chuyện tiêu cực KH ở đây. Lâu nay, tiêu chí của mình là không nghĩ tiêu cực và tránh né tiêu cực tối đa! Mục tiêu mình làm KH ở nước ngoài là học hỏi để đánh bại đối thủ, và ở Việt Nam là làm để chia sẻ và sống vui!
Thực tế, giai đoạn nào cũng có những người tài và rất giỏi ở trong nước. Thời kỳ chiến tranh, thiếu thốn họ vận dụng sáng tạo để duy trì nến tảng tổ chức trường, nhóm mà các người trẻ ngày nay thừa kế. Và Viêt Nam đã có những nhà KH tạo các thành tích trong và ngoài nước. Chuẩn mực KH luôn thay đổi, theo kinh nghiệm, mình thấy những người thực tài họ có cái tâm rất trong sáng. Họ có thề là người thầy chỉ lối, hay là ân nhân giúp vươt qua khó khăn, hoặc họ là người bạn đồng hành để biền những thử thách thành chiến thắng và niềm vui cho công việc và đời sống. Theo nguyên tắc này, mình tin rằng giai đoạn hiện tại đất nước rất cần những người tài giòi, tâm huyết hy sinh cho lý tưởng chung. Về tổ chức, cần có quy luật và nhiều chương trình tiêu chuẩn để đào tạo những lớp người làm KH có thực tài và nghiêm túc. Khi đó, họ sẽ không cần những chiêu trò để tiến thân hay nổi tiếng như đang xảy ra. Họ đang vả sẽ xây dựng một Việt Nam tiến bộ từ những tiềm năng và trái tim khát vọng cho bản thân và đất nước.
Chúng ta không thiếu nhân tài và những chọn lựa trong môi trường khoa học ngày nay ở Việt Nam. Hy vong sẽ có một trang FB chỉ nói về “Gương Sáng trong Khoa Học”.
Quý bạn có kinh nghiệm gì khác hơn, mong được học hỏi.
Thân ái.
Statistics:
Likes: 74, Shares: 3, Comments: 40
Like Reactions: 67, Haha Reactions: 0, Wow Reactions: 0, Love Reactions: 7, Sad Reactions: 0, Angry Reactions: 0