Alméry Jacqueline – 2025-09-08 12:54:27
**Một phần năm số bài báo ngành khoa học máy tính có thể chứa nội dung do AI tạo ra**
Một nghiên cứu mới đăng trên tạp chí Nature Human Behaviour cho thấy việc sử dụng trí tuệ nhân tạo tạo sinh (generative AI) trong soạn thảo bài báo khoa học đã gia tăng mạnh kể từ khi ChatGPT ra mắt năm 2022. Phân tích hơn 1 triệu bài báo và tiền ấn phẩm từ năm 2020 đến 2024 cho thấy khoảng 22% bài trong lĩnh vực khoa học máy tính có dấu hiệu được chỉnh sửa hoặc viết bằng mô hình ngôn ngữ lớn. Các lĩnh vực gần gũi với AI, như kỹ thuật điện hay khoa học kỹ thuật, cũng có tỷ lệ cao, trong khi toán học và y sinh thấp hơn. Tuy nhiên, xu hướng chung là sự lan rộng của AI trong hầu hết các ngành khoa học.
Ban đầu, nhiều tạp chí đã vội vàng đặt ra quy định hạn chế AI nhằm ngăn chặn việc lạm dụng. Nhưng trên thực tế, hàng loạt bài báo và phản biện đã lộ dấu hiệu dùng ChatGPT, thậm chí có bài vô tình để sót các cụm từ như “regenerate response” hay “my knowledge cutoff”. Điều này làm dấy lên lo ngại nghiêm trọng về chất lượng kiểm soát biên tập, bởi các văn bản sinh ra từ AI không chỉ thiếu chuẩn mực mà còn có thể “bịa” dữ liệu hoặc dẫn chứng giả, làm xói mòn lòng tin vào hệ thống xuất bản khoa học. Khi những bài viết rõ ràng chứa nội dung do AI tạo vẫn vượt qua nhiều vòng phản biện, nó cho thấy lỗ hổng lớn trong quy trình đánh giá học thuật.
Việc nhận diện AI ngày càng khó khăn khi tác giả tinh vi hơn trong việc che giấu dấu vết. Một số nghiên cứu chỉ ra khoảng 1/7 bản tóm tắt bài báo y sinh năm 2024 có khả năng do AI viết, nhưng không bị phát hiện. Các công cụ phát hiện đang có cũng không đáng tin cậy, thậm chí có thiên lệch đối với tác giả không dùng tiếng Anh bản ngữ. Sự xuất hiện tràn lan của các từ khóa đáng ngờ như “delve” hay “pivotal” lúc đầu giúp phát hiện AI, nhưng khi cộng đồng quen dần thì tác giả đã học cách né tránh, khiến việc giám sát càng thêm khó khăn.
Các chuyên gia cảnh báo rằng việc lạm dụng AI có thể làm suy yếu nghiêm trọng tính độc đáo và giá trị khoa học. Nếu AI ngày càng được dùng để viết các phần tổng quan tài liệu, nguy cơ các bài báo trở nên na ná nhau sẽ tăng cao, dẫn đến vòng lặp nguy hiểm khi các mô hình mới lại được huấn luyện trên nội dung do AI tạo ra, làm giảm dần tính sáng tạo và độ tin cậy của tri thức khoa học. Nghiêm trọng hơn, những thông tin sai hoặc bịa đặt có thể được nhân rộng, khiến nền tảng tri thức vốn được xây dựng công phu qua nhiều thế hệ trở nên méo mó.
Shared link: https://www.science.org/content/article/one-fifth-computer-science-papers-may-include-ai-content
Statistics:
Likes: 35, Shares: 4, Comments: 3
Like Reactions: 26, Haha Reactions: 1, Wow Reactions: 1, Love Reactions: 6, Sad Reactions: 1, Angry Reactions: 0
.png)