Le Van – 2025-08-07 11:32:06
**Phản hồi ý kiến về bài báo trên tạp chí *****Scientific Reports***
Tôi là Lê Thị Hồng Vân, hiện đang giảng dạy tại Bộ môn Dược liệu – Dược học cổ truyền, Trường Dược, Đại học Y Dược Thành phố Hồ Chí Minh.
Ngày 5/8/2025, một bài viết trong nhóm Liêm Chính Khoa Học nêu ý kiến liên quan đến bài báo mà tôi là đồng tác giả, đăng trên tạp chí *Scientific Reports* vào tháng 3/2025.
Link bài viết: [[https://www.facebook.com/share/p/19U8wf1iJf/](https://www.facebook.com/share/p/19U8wf1iJf/)](https://www.facebook.com/share/p/19U8wf1iJf/)
Sau khi đọc hết các bình luận, góp ý, tôi xin gửi lời cảm ơn người ẩn danh đăng bài phản ánh đã nêu ra một vấn đề quan trọng, giúp cộng đồng thảo luận kỹ hơn về tính chuẩn xác trong công bố khoa học – đặc biệt khi liên quan đến hình ảnh bản đồ và chủ quyền quốc gia. Tôi cũng xin gửi lời cảm ơn đến mọi người đã quan tâm, ủng hộ hoặc chỉ ra thiếu sót nếu có để những người làm khoa học cẩn trọng hơn khi công bố và hợp tác quốc tế.
Tôi xin mạn phép chia sẻ một số thông tin dưới đây để cộng đồng hiểu rõ hơn về bối cảnh liên quan đến bài báo của tôi.
**1. Vai trò của tôi trong nghiên cứu**
Tôi không phải tác giả chính của bài báo được nhắc đến. Tôi cũng không phải là “gift author”.
Nhóm chúng tôi nghiên cứu về sâm Việt Nam. Đặc biệt, trong 5 năm gần đây, nhóm có nghiên cứu về các bộ phận trên mặt đất của cây Sâm như hoa, lá, quả.
Hè năm 2023, tôi có hỗ trợ bạn Ranran, một nghiên cứu sinh tại đại học quốc gia Seoul, Hàn Quốc thực hiện vài thí nghiệm. Tôi cũng cung cấp mẫu nguyên liệu và cả marker panaxindole do nhóm tôi phân lập để phân biệt các mẫu lá Sâm cho các đồng nghiệp bên Hàn.
Tuy nhiên, do công việc chuyên môn quá bận rộn, nhóm tôi chưa kịp công bố mà để nhóm Hàn Quốc ưu tiên đăng bài cho bạn Ranran (là tác giả đầu bài báo trên Scientific Reports) kịp tốt nghiệp. Trong bài báo viết chung với các đồng nghiệp Hàn Quốc, tôi chỉ là tác giả phụ, đứng tên ở vị trí thứ 8 trong số 14 tác giả.
Trong quá trình hoàn thiện bản thảo, tôi đã đọc và góp ý một số nội dung liên quan đến phần đóng góp của tôi, nhưng tôi không biên tập toàn bộ bài, cũng như không lựa chọn các biểu đồ, hình ảnh minh hoạ. Còn trong quá trình công bố, tuy tôi được nhận email từ tạp chí thông báo họ đã nhận được bản thảo, nhưng tôi không xem được toàn bộ bản thảo.
Tôi nói rõ về điểm này không phải để bao biện rằng tôi không liên quan đến bài báo, bởi đã đứng tên tác giả, dù chính hay phụ, thì nếu bài báo có vấn đề, bản thân tôi sẵn sàng chịu trách nhiệm. Những chia sẻ trên đây là để mọi người nắm được bối cảnh trước và đến khi bài báo được xuất bản thì vai trò của tôi và cách làm việc của nhóm nghiên cứu như thế nào.
**Hình 1** thể hiện tác giả Lê Thị Hồng Vân tham gia edit bản thảo vào tháng 8.2024. Bản thảo không bao gồm hình ảnh, bảng biểu.
**2. Quá trình tạo bản đồ của nhóm tác giả chính bài báo**
Cách tạo bản đồ được minh họa cụ thể trong **Hình 2, 3, 4** và **5**.
Các đồng nghiệp Hàn Quốc muốn độc giả nhanh chóng nhận ra vị trí địa lý của khu vực thu thập mẫu nên chỉ tập trung chỉ thể hiện các địa điểm này. Ngoài tên của các điểm thu mẫu, nhóm tác giả đã loại bỏ tên của tất cả các địa điểm khác. Đây là cách làm rất quen thuộc, thường quy trong nhiều nghiên cứu tương tự để hình ảnh bớt rối rắm, gây sao nhãng. Bản đồ có nền đơn giản, không ghi tên quốc gia, không thể hiện chi tiết khiến các đảo nhỏ như Phú Quốc cũng không được đánh dấu rõ ràng, vì lý do tỷ lệ.
Bản đồ được thực hiện vào năm 2024, khi Google Map còn chức năng bỏ chọn “Labels”, trong chế độ “Default” map.
Tác giả thao tác bỏ chọn mục “Labels” trong Google Map và có thể lấy được bản đồ đơn giản, không có nhãn. Với tỉ lệ bản đồ lựa chọn, cùng việc bỏ Labels khiến quần đảo Hoàng Sa, Trường Sa không được thể hiện.
Như mọi người cũng thấy, bản đồ trong bài báo không có thể hiện đường lưỡi bò. Điều này cho thấy các đồng nghiệp Hàn Quốc tạo bản đồ một cách kỹ thuật, không có hàm ý gì về mặt chủ quyền.
Họ cũng không hiểu vì sao điều này lại gây tranh cãi (như trong email ở **Hình 5** mà Giáo sư Park, cũng là đồng tác giả bài báo, gửi cho tôi). Các đồng nghiệp bên Hàn chỉ thực hiện thao tác thuần túy kỹ thuật như từng làm với các địa điểm khác/quốc gia khác và chưa bao giờ gặp tranh cãi về chủ quyền.
**3. Hành động của tôi liên quan đến bài báo**
Bài báo được công bố ngày 7/3/2025. Vào thời điểm đó, tôi đang rất bận với công tác giảng dạy và hỗ trợ sinh viên thực hiện nghiên cứu. Do đó, đến khoảng đầu tháng 7/2025, tôi mới có thời gian đọc kỹ bài báo. Là một công dân Việt Nam, tôi luôn có ý thức bảo vệ chủ quyền đất nước. Bản thân tôi tham gia giảng dạy và nghiên cứu cũng mong đóng góp chút ít cho đất nước nên không có chuyện tôi lơ đi chủ quyền hay thỏa hiệp về chủ quyền đất nước vì bất cứ lợi ích cá nhân nào.
Ngay tại thời điểm đó, khi nhận thấy hình ảnh bản đồ cần chỉ rõ hai quần đảo của chúng ta, tôi đã chủ động liên hệ ngay lập tức với các đồng nghiệp Hàn Quốc và thẳng thắn nêu rõ mong muốn của tôi về việc ghi rõ quần đảo Trường Sa, Hoàng Sa vào bản đồ để thể hiện rõ ràng chủ quyền biển đảo của Việt Nam.
Ngày 18/7/2025, Giáo sư Park gửi phản hồi cho tôi và giải thích cách thực hiện bản đồ (như trong Hình 5). Ngay trong chính bài viết nêu ý kiến liên quan đến bài báo của chúng tôi, ở phần bình luận, Giáo sư Park cũng xác nhận đây là bản đồ được tạo bằng công cụ mặc định của Google map, không có hàm ý chủ quyền hay chính trị. Bản thân nhóm nghiên cứu hoàn toàn không cố tình bỏ quên hay phủ nhận chủ quyền của Việt Nam đối với Trường Sa và Hoàng Sa.
Sau khi tôi nêu rõ mong muốn sửa bản đồ, các đồng nghiệp Hàn Quốc đã hỗ trợ tôi liên hệ với tạp chí *Scientific Reports* để đề xuất chỉnh sửa hình bản đồ nhằm tránh gây hiểu lầm. Điều này cho thấy sự cầu thị và tinh thần trách nhiệm của đồng nghiệp bên Hàn.
Corresponding author của bài báo cũng đã rất thiện chí hỗ trợ tôi bằng cách gửi thư cho tạp chí để giải thích lý do chúng tôi muốn sửa hình ảnh bản đồ. Tôi rất biết ơn sự thông cảm và hợp tác của nhóm nghiên cứu tại Hàn Quốc.
**Hình 6**. Thư của Dr. Sun Jo Kim, Corresponding author gửi tạp chí *Scientific Reports*.
Nhóm nghiên cứu đã nhận được phản hồi từ *Scientific Reports* cho biết tạp chí sẽ xem xét đề nghị chỉnh sửa của chúng tôi.
**Hình 7**. Phản hồi của tạp chí về đề nghị chỉnh sửa hình bản đồ.
Hiện tại, chúng tôi đang chuẩn bị hình ảnh bản đồ mới, thể hiện đầy đủ thông tin các địa danh dựa trên nền tảng bản đồ Google map, thể hiện rõ quần đảo Trường sa và Hoàng Sa.
Nhóm nghiên cứu đã chủ động và nỗ lực làm tất cả những việc này trước khi có bài viết nêu ý kiến liên quan đến bài báo của chúng tôi.
**4. Kinh nghiệm rút ra **
Sự việc xảy ra với cá nhân tôi cũng là bài học chung cho các nhà nghiên cứu chúng ta: dù hình ảnh minh họa có là phần phụ, nhưng khi liên quan đến chủ quyền lãnh thổ, cũng cần kiểm tra kỹ lưỡng để tránh hiểu lầm và tai nạn không đáng có. Cộng đồng khoa học nên nhắc nhau thận trọng hơn, vừa để bảo vệ uy tín học thuật, vừa thể hiện sự trân trọng đối với chủ quyền quốc gia.
Một lần nữa, tôi xin khẳng định bản đồ trong bài báo của chúng tôi chỉ nhằm minh họa cho địa điểm thu mẫu. Chủ quyền của Việt Nam đối với quần đảo Trường Sa và Hoàng Sa là không thể tranh cãi.
Hy vọng với những chia sẻ minh bạch như thế này, cộng đồng sẽ có cái nhìn khách quan, công tâm và góp ý mang tính xây dựng, không để cảm xúc nhất thời hay hiểu lầm dẫn đến công kích người làm khoa học. Khoa học cần lý trí, đối thoại và trách nhiệm, không chỉ với dữ liệu mà còn với đồng nghiệp.
Trân trọng.
Statistics:
Likes: 1647, Shares: 67, Comments: 80
Like Reactions: 977, Haha Reactions: 1, Wow Reactions: 2, Love Reactions: 646, Sad Reactions: 1, Angry Reactions: 0
.png)