Anonymous participant – 2025-05-15 12:54:55
GIỮ MÔ HÌNH, GIEO TƯƠNG LAI
Gần đây, câu hỏi liệu có nên tiếp tục duy trì cấp Đại học Quốc gia đang được nhắc lại với tần suất ngày càng nhiều. Có người cho rằng nên xóa bỏ hẳn mô hình này để đơn giản hóa hệ thống đại học, tăng tính tự chủ cho các trường. Nhưng cũng có những ý kiến dè dặt hơn, cho rằng thay vì bỏ, nên cải tổ một cách căn cơ để mô hình ấy phát huy đúng vai trò mà hệ thống này từng được kỳ vọng.
Đại học Quốc gia ra đời với mục tiêu chiến lược: Hình thành một số trường đại học trọng điểm, đầu ngành của cả nước, ở đó tập trung nhiều thầy giỏi, trang thiết bị tốt để đào tạo cán bộ có chất lượng cao. Đào tạo phải gắn liền với nhu cầu xã hội, với thực tế sản xuất, với các khu vực trọng điểm về kinh tế, với đặc thù địa phương và sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, cũng như phải gắn liền với sự bảo tồn về bản sắc dân tộc, bảo tồn tự nhiên và bảo vệ môi sinh, môi trường. Đó là mô hình hợp lý mang tính bền vững cho phát triển giáo dục.
Ở Mỹ, hệ thống University of California là ví dụ tiêu biểu – mỗi cơ sở như UCLA hay UC Berkeley đều có thương hiệu riêng, hoạt động gần như độc lập, nhưng vẫn hưởng lợi từ một cấu trúc chiến lược chung. University of London ở Anh, tổ chức theo kiểu đại học liên bang, cũng là một minh chứng cho khả năng phối hợp hiệu quả giữa nhiều trường lớn trong cùng một hệ thống. Đại học Quốc gia Seoul (Hàn Quốc) và Đại học Tokyo (Nhật Bản) là những mô hình nổi bật của đại học tổng hợp quốc gia khi cả hai đều không phải là một trường đơn lẻ, mà là hệ thống các đơn vị đào tạo và nghiên cứu chuyên sâu, gồm các khoa, viện, trung tâm và cơ sở phân bố tại nhiều khu vực khác nhau; được điều phối bởi một bộ máy quản trị trung tâm.
Tuy nhiên, để mô hình này phát huy hiệu quả, không thể bỏ qua một vấn đề thực tế: việc định danh học thuật của các trường thành viên hiện nay còn nhiều bất cập, gây khó khăn trong giao tiếp và hợp tác quốc tế. Với các đối tác nước ngoài, mô hình “đại học trong đại học” thường gây nhầm lẫn về tính nhất quán và minh bạch của hệ thống. Điều này có thể ảnh hưởng đến khả năng hợp tác quốc tế của từng trường. Do đó, mỗi hệ thống đại học quốc gia, đại học vùng cần có bước điều chỉnh rõ ràng trong cách thể hiện danh tính học thuật.
Tại Việt Nam, mô hình Đại học Quốc gia, đại học vùng, vẫn còn nhiều điểm cần cải tổ – từ phân quyền giữa trung tâm và các trường thành viên, cho đến định danh thương hiệu học thuật. Song đó là lý do để cải tiến, không phải để dỡ bỏ. Nếu bỏ cấp Đại học Quốc gia, có thể sẽ đơn giản hóa vài khâu quản lý. Nhưng đồng thời, cũng đánh mất cơ hội xây dựng một hệ thống đại học mạnh, có khả năng liên kết nguồn lực, phát triển nghiên cứu liên ngành, và tạo ra sức ảnh hưởng quy mô lớn. Trong bối cảnh giáo dục đại học toàn cầu đang chuyển sang mô hình tích hợp, có chiều sâu và tính kết nối cao, thì việc từ bỏ một cấu trúc có tiềm năng lớn là một bước lùi.
Giữ lại để cải tổ là một lựa chọn thận trọng nhưng cần thiết. Không nên vội phá một mô hình chỉ vì nó chưa đạt kỳ vọng. Điều cần là xây dựng lại niềm tin, điều chỉnh cơ chế, và trao quyền thực sự để các trường thành viên có thể lớn lên trong một hệ thống linh hoạt mà vẫn thống nhất. Nếu làm được như vậy, Đại học Quốc gia sẽ không chỉ tồn tại như một thiết chế hành chính, mà có thể trở thành một mô hình đại học đi đầu trong đổi mới và hội nhập.
Statistics:
Likes: 63, Shares: 8, Comments: 4
Like Reactions: 46, Haha Reactions: 9, Wow Reactions: 1, Love Reactions: 5, Sad Reactions: 0, Angry Reactions: 0
.png)