Tran Tony – 2025-05-14 12:18:34
**MÔ HÌNH ĐẠI HỌC QUỐC GIA NÊN BỎ**
——————-
🧩 1. **Mô hình “university trong university” là bất thường và bất cập về quản trị**
* Trên thế giới, “university” là đơn vị độc lập có tư cách pháp nhân, quản trị tập trung. Trong khi đó, mô hình đại học quốc gia ở Việt Nam là **một “đại học mẹ” gồm nhiều “trường đại học con” cũng có tư cách pháp nhân**, dẫn đến:
Trường đại học thành viên **vừa chịu quản lý của đại học cấp trên**, vừa chịu quản lý của Bộ, gây nên tình trạng “một cổ hai tròng”.
Việc ra quyết định bị chậm trễ, chồng chéo vì phải thông qua nhiều tầng kiểm soát.
## 🧭 2. **Cản trở tự chủ đại học – Nguyên lý cốt lõi của đổi mới giáo dục**
* **Tự chủ đại học** bao gồm tự chủ về tài chính, học thuật và tổ chức nhân sự. Trong mô hình hai cấp:
Các trường đại học thành viên **không được toàn quyền quyết định chiến lược phát triển**, tuyển sinh, tài chính, tuyển dụng,…
Mọi quyết định quan trọng đều phải xin phép hoặc bị điều chỉnh bởi đại học quốc gia, khiến **tự chủ chỉ mang tính hình thức**.
## 🌍 3. **Không phù hợp với thông lệ quốc tế và gây khó hiểu khi hội nhập**
* Lãnh đạo các trường trong đại học quốc gia phản ánh rằng **đối tác quốc tế không hiểu nổi** mô hình “university in university”.
* Trong bối cảnh hội nhập giáo dục toàn cầu (AUN, QS, THE…), việc duy trì mô hình lạ đời này **làm giảm tính minh bạch và cạnh tranh quốc tế**.
## 🧱 4. **Mô hình cũ không còn phù hợp với thực tiễn phát triển và sứ mạng mới**
* Khi thành lập (1995), đại học quốc gia/vùng đóng vai trò đầu tàu, tập hợp các trường còn nhỏ lẻ. Nhưng đến nay:
Nhiều trường thành viên đã có đủ quy mô, chất lượng và uy tín để trở thành trường đại học độc lập.
**Việc duy trì ràng buộc hai cấp là kìm hãm sự phát triển năng động và cạnh tranh bình đẳng**.
## 🏗️ 5. **Lãng phí nguồn lực quản trị và ngân sách**
* Việc tồn tại song song cả bộ máy của **“đại học mẹ” và các “trường con”** gây nên:
**Tăng gấp đôi chi phí hành chính**, lãnh đạo, bộ máy.
Chồng lấn nhiệm vụ, giảm hiệu quả sử dụng nguồn lực.
## 🔄 6. **Có thể tái cấu trúc hiệu quả hơn: từ “đại học hai cấp” sang đại học thống nhất**
* Nên học theo mô hình đại học đa lĩnh vực chuẩn quốc tế:
Một “university” với nhiều “school” và “faculty” (trường – khoa).
Không còn chuyện “trường đại học trong đại học”, mà thay bằng “các trường/khoa thuộc đại học”.
## 📚 7. **Lập luận pháp lý đã lỗi thời và nên sửa đổi**
* Luật Giáo dục đại học 2018 và Nghị định 99/2019 đặt ra ranh giới giữa “đại học” và “trường đại học”, nhưng:
Không làm rõ cơ chế phối hợp, chịu trách nhiệm giữa đại học và trường thành viên.
**Làm phát sinh bất cập khi cả hai đều có tư cách pháp nhân** nhưng không có sự phân định quyền lực rạch ròi.
## 🎓 8. **Các đại học đơn nhất hiện nay đang phát triển tốt hơn**
* Như ĐH Bách khoa Hà Nội, Kinh tế Quốc dân, Kinh tế TP HCM, Duy Tân, Phenikaa…:
Là **đại học đơn nhất, không có “trường đại học con”**, mà chỉ có các khoa, viện, trường trực thuộc.
**Quản trị tập trung, định hướng chiến lược rõ ràng, tinh gọn và hiệu quả**.
## 🛠️ 9. **Giải pháp đề xuất**
1. **Bỏ mô hình hai cấp**, chuyển đổi các đại học quốc gia/vùng thành **đại học đơn nhất đa lĩnh vực**.
2. **Sáp nhập, tái cấu trúc** các trường thành viên quy mô nhỏ thành các “school” chuyên ngành.
3. **Ban hành cơ chế rõ ràng** về quản trị, tài chính, quyền lực và trách nhiệm của các đơn vị trong đại học mới.
4. **Tăng tính cạnh tranh, xếp hạng riêng từng trường đại học sau chuyển đổi**, để thúc đẩy phát triển theo năng lực thực tế.
## 🔚 Kết luận
Mô hình đại học hai cấp tuy từng có vai trò lịch sử, nhưng **đã lỗi thời và tạo rào cản lớn cho tự chủ, hội nhập và hiệu quả quản trị**. Việc chuyển đổi sang mô hình đại học đơn nhất, hiện đại là tất yếu nếu Việt Nam muốn có các đại học trong top khu vực và thế giới.
Shared link: https://vnexpress.net/de-xuat-bo-mo-hinh-dai-hoc-quoc-gia-4885895.html
Statistics:
Likes: 586, Shares: 51, Comments: 51
Like Reactions: 496, Haha Reactions: 10, Wow Reactions: 4, Love Reactions: 67, Sad Reactions: 3, Angry Reactions: 0
.png)