Alméry Jacqueline – 2025-03-16 13:36:51
**Có nên rút lại Thí nghiệm Nhà tù Stanford (SPE) của Zimbardo không?**
*Augustine Brannigan, giáo sư danh dự ngành xã hội học, Đại học Calgary. *
Philip G. Zimbardo (1933–2024) là giáo sư tại Đại học Stanford, nổi tiếng với Thí nghiệm Nhà tù Stanford (SPE) năm 1971. Nghiên cứu này trở thành một trong những thí nghiệm tâm lý học có ảnh hưởng lớn, nhưng luôn gây tranh cãi về tính khoa học và đạo đức.
Nhà nghiên cứu Thibault Le Texier đã điều tra lại SPE và chỉ ra nhiều vấn đề nghiêm trọng. Ông đặt câu hỏi về tính hợp lệ khoa học của thí nghiệm, tính nguyên gốc của thiết kế nghiên cứu, cách đối xử phi đạo đức với người tham gia và độ tin cậy của kết quả.
Le Texier phát hiện rằng Zimbardo không có chuyên môn về tội phạm học và đã hướng dẫn các “quản giáo” cách hành xử khắc nghiệt. Nhiều hành vi bạo lực trong thí nghiệm không phải là phản ứng tự nhiên mà do sự thúc đẩy từ ban tổ chức.
Thí nghiệm cũng vi phạm đạo đức nghiêm trọng khi không cho phép người tham gia rời đi dễ dàng. Người “tù nhân” bị đối xử tàn nhẫn, mất quyền riêng tư và chịu những hành động sỉ nhục không cần thiết. Một số người đã giả vờ suy sụp tinh thần để được thả ra.
Ngoài ra, Le Texier còn chỉ ra rằng SPE không phải là ý tưởng hoàn toàn mới, mà dựa trên một nghiên cứu trước đó của sinh viên David Jaffe. Tuy nhiên, Zimbardo đã không công nhận đóng góp này trong nhiều thập kỷ.
Về mặt khoa học, SPE thiếu giả thuyết rõ ràng, không có nhóm đối chứng, không sử dụng công cụ đo lường đáng tin cậy và không trải qua quá trình phản biện đầy đủ trước khi công bố. Thí nghiệm nhanh chóng nổi tiếng nhờ sự kiện truyền thông và được Zimbardo quảng bá rộng rãi trước cả khi xuất bản trên tạp chí khoa học.
Mặc dù SPE khó có thể bị thu hồi do đã phổ biến rộng rãi, các phát hiện của Le Texier nhấn mạnh rằng cần báo cáo trung thực hơn về nghiên cứu này trong sách giáo khoa và tài liệu khoa học hiện đại.
Shared link: https://retractionwatch.com/2025/03/10/guest-post-should-zimbardos-stanford-prison-experiment-be-retracted/
Statistics:
Likes: 32, Shares: 3, Comments: 1
Like Reactions: 27, Haha Reactions: 0, Wow Reactions: 0, Love Reactions: 4, Sad Reactions: 0, Angry Reactions: 0