Alméry Jacqueline – 2023-12-05 02:15:16
Swiss National Science Foundation (SNSF), quỹ nghiên cứu hàng đầu Thụy Sĩ với số tiền tài trợ hàng năm lên tới trên 1 tỷ USD, sẽ chấm dứt chi trả tiền đăng bài trên các số đặc biệt (special issue) của các tạp chí open access kể từ ngày 1-2-2024.
Hiện nay, không ít tạp chí xuất bản nhiều số đặc biệt hơn hẳn các số thông thường, đồng thời gửi thư hàng loạt đến các nhà nghiên cứu để mời làm Guest Editor. Các phân tích cho thấy sự gia tăng số lượng special issue đi kèm với việc rút ngắn thời gian đăng bài và giảm tỷ lệ từ chối.
Văn hóa “publish or perish” đi ngược lại chính sách tài trợ và giá trị của SNSF. Theo Quỹ này, việc công bố số lượng lớn bài báo càng nhanh càng tốt không mang lại nhiều giá trị khoa học, và SNSF sẽ không ủng hộ xu hướng xuất bản tiêu cực này.
Vì những lý do trên, SNSF quyết định ngừng trả phí đăng bài truy cập mở trên các số đặc biệt của các tạp chí kể từ 1-2-2024. Trước đó, SNSF cũng thay đổi cách đánh giá đề cương nghiên cứu, tập trung vào năng lực của nhà nghiên cứu chứ không quan tâm đến số lượng bài báo mà nhà nghiên cứu đã công bố.
—-
MDPI, Hindawi và Frontiers là các nhà xuất bản tiêu biểu hoạt động dựa trên mô hình special issue do các Guest Editor phụ trách.
Chỉ trong vòng 3 năm từ 2019 đến 2022, số lượng bài báo trên các tạp chí của nhà xuất bản MDPI đã tăng gấp 3 lần, từ 110.000 lên 303.000 bài. Hơn 60% bài báo của MDPI đăng trên các Special Issue do Guest Editor phụ trách.
Tương tự, số lượng bài báo do Guest Editor xử lý trên các tạp chí của nhà xuất bản Frontiers cũng đã tăng từ 49% năm 2016 lên 70% năm 2022.
Mô hình Guest Editor được nhà xuất bản Hindawi áp dụng muộn hơn MDPI và Frontiers, từ năm 2020, vào thời điểm 4 tạp chí lớn nhất của Hindawi bị đưa vào danh mục cảnh báo của Viện Hàn Lâm Khoa học Trung Quốc.
Gần 20 tạp chí của Hindawi vừa bị loại khỏi danh mục ISI, chủ yếu bởi mô hình Guest Editor của nhà xuất bản này đã bị các paper mill lợi dụng. Hindawi đã phải rút bỏ hơn 500 bài báo từ các paper mill trong vài tháng qua. Rất nhiều bài báo bị retracted được nộp cho các tạp chí của Hindawi vào năm 2021, nghĩa là paper mill đã xâm nhập Hindawi ngay khi nhà xuất bản này triển khai mô hình Guest Editor.
Tháng 1-2021, nhà xuất bản Wiley mua lại Hindawi với giá rất cao, tới 298 triệu USD. Trước thực tế bị các paper mill xâm nhập, Wiley đã phải tạm ngừng mô hình Guest Editor của Hindawi, khiến doanh thu quý vừa qua giảm 9 triệu USD và dự kiến doanh thu cả năm thiệt hại 30 triệu USD. Ngay khi thông tin một loạt tạp chí của Hindawi bị loại khỏi danh mục ISI được công bố, cổ phiếu của Wiley đã mất giá 17%, xuống mức thấp nhất kể từ 15 năm qua. Mức sụt giảm này tương đương với việc mất 420 triệu USD trị giá thị trường của Wiley.
19 tạp chí của Hindawi vừa bị loại khỏi ISI chiếm 50% tổng số bài báo của nhà xuất bản này trong năm 2022. Cùng với việc Wiley tạm ngưng mô hình Guest Editor của Hindawi, số bài báo của Hindawi trong năm nay sẽ khó vượt quá 20.000 bài, tương đương với mức sụt giảm 60% so với năm ngoái.
Năm 2019, ISI cũng loại bỏ tạp chí Oncotarget khỏi danh mục, khiến số lượng bài báo đăng trên tạp chí này giảm từ khoảng 9.000 bài xuống chỉ còn dưới 1.000 bài.
Nhà xuất bản MDPI có tới 22 tạp chí bị Viện Hàn Lâm Khoa học Trung Quốc cảnh báo và 5 tạp chí bị đưa vào danh sách theo dõi của Nauy.
Với việc tạp chí lớn nhất của MDPI là International Journal of Environmental Research and Public Health (IJERPH) vừa bị loại khỏi ISI, MDPI có thể mất 30 triệu USD doanh thu. Các nhà nghiên cứu có thể không muốn nộp bài cho các tạp chí khác của MDPI nữa, khiến doanh thu của nhà xuất bản này càng tụt giảm. Tình cảnh của MDPI chỉ khác Hindawi ở mỗi việc các bài báo từ paper mill chưa bị phát hiện ở quy mô lớn tại MDPI.
Trước sự tăng trưởng thần tốc của MDPI, nhiều nhà xuất bản truyền thống lẫn nhà xuất bản open access mới nổi cũng bắt đầu triển khai mô hình Guest Editor. Tuy nhiên, thất bại của mô hình Guest Editor tại Hindawi đặt ra câu hỏi quy trình biên tập bị paper mill lợi dụng ở các Special Issue chỉ là lỗi hay là đặc trưng của mô hình này. Liệu các paper mill có sớm bị phát hiện trên các tạp chí của MDPI và Frontiers? Các nhà xuất bản này cần minh bạch với hàng triệu nhà nghiên cứu đăng bài trên các tạp chí của họ về những biện pháp phòng chống sự xâm nhập của các paper mill.
Shared link: https://www.snf.ch/en/g2ICvujLDm9ZAU8d/news/the-snsf-is-no-longer-funding-open-access-articles-in-special-issues
Statistics:
Likes: 52, Shares: 4, Comments: 11
Like Reactions: 49, Haha Reactions: 0, Wow Reactions: 0, Love Reactions: 2, Sad Reactions: 1, Angry Reactions: 0