Duong Tu – 2020-10-01 00:53:59
Nhân nghi vấn đạo văn của ông Bùi Văn Cường (đến thời điểm này chưa thấy ai đưa ra bằng chứng nào rõ ràng, còn nơi đăng cáo buộc ông Cường đạo văn là tạp chí Môi trường và Xã hội vừa bị Cục Báo chí xử phạt hành chính 50 triệu đồng, tước giấy phép hoạt động báo in trong thời hạn 02 tháng, phải thực hiện cải chính và xin lỗi do thông tin sai), tôi điểm lại một số trường hợp đạo văn gây ồn ào dư luận gần đây.
https://tuoitre.vn/thu-giay-phep-2-thang-xu-phat-tap-chi-thong-tin-sai-ve-bi-thu-tinh-uy-dak-lak-20200930111557477.htm
**1. Lê Đức Thông**
Đây có lẽ là tác giả có địa chỉ từ Việt Nam bị retracted nhiều nhất cho đến nay. Trong vòng hai năm từ 2010 đến 2012, ông này đã bị các tạp chí rút 7 bài báo vì đạo văn.
[https://tuoitre.vn/vua-dao-van-493970.htm](https://tuoitre.vn/vua-dao-van-493970.htm)
[https://tuoitre.vn/le-duc-thong-noi-gi-494729.htm](https://tuoitre.vn/le-duc-thong-noi-gi-494729.htm)
Cơ sở dữ liệu của Retraction Watch hiện liệt kê 4 bài bị retracted của tác giả này: [http://retractiondatabase.org/RetractionSearch.aspx?AspxAutoDetectCookieSupport=1#?AspxAutoDetectCookieSupport%3d1%26auth%3dLe%2bDuc%2bThong](http://retractiondatabase.org/RetractionSearch.aspx?AspxAutoDetectCookieSupport=1#?AspxAutoDetectCookieSupport%3d1%26auth%3dLe%2bDuc%2bThong)
Dường như ông Lê Đức Thông đạo văn một cách vô ý do thiếu kinh nghiệm. Trong Retraction Note trên Astrophysics and Space Science, tạp chí này viết: “It is clear that the author’s lack of experience in publishing scientific papers led him to make this error. However, whatever the cause, plagiarism in any form cannot be countenanced. The Editor in Chief also notes that the other authors of the paper were unaware of the issue of plagiarism, and that no blame attaches to them.”
https://link.springer.com/content/pdf/10.1007/s10509-010-0431-x.pdf
Kể từ trường hợp của ông Thông đến nay, nhận thức và kinh nghiệm về đạo văn ở Việt Nam đã thay đổi khá nhiều.
**2. Phùng Xuân Nhạ**
Trường hợp đạo văn của ông Phùng Xuân Nhạ tuy không xuất hiện trên báo chí nhà nước, nhưng lại rất được quan tâm do i) ông Nhạ là Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo; và ii) người tố cáo là ông Nguyễn Tiến Dũng, giáo sư tại đại học Toulouse (Pháp), một nhà toán học có tên tuổi và uy tín.
[http://zung.zetamu.net/2018/02/hai-bao-cao-ve-hien-tuong-gia-khoa-hoc-phung-xuan-nha](http://zung.zetamu.net/2018/02/hai-bao-cao-ve-hien-tuong-gia-khoa-hoc-phung-xuan-nha)
Ông Dũng đã gửi tố cáo việc ông Nhạ đạo văn tới Hội đồng Chức danh giáo sư Nhà nước và nhiều lãnh đạo cao cấp của Việt Nam, nhưng đơn tố cáo của ông Dũng dường như đã không nhận được phản hồi.
Trường hợp đạo văn này xuất hiện một chuyện gây sốc, đó là sau khi ông Nhạ bị ông Dũng tố cáo đạo văn, tạp chí Asian Social Science đã cho ông Nhạ sửa lại một nửa nội dung bài báo, xóa bỏ hoặc thay thế những phần bị tố cáo là đạo văn mà không hề thông báo minh bạch về việc đó.
[http://zung.zetamu.net/2018/04/thu-doan-gian-doi-che-day-dao-van-cua-phung-xuan-nha-le-quan](http://zung.zetamu.net/2018/04/thu-doan-gian-doi-che-day-dao-van-cua-phung-xuan-nha-le-quan)
Asian Social Science là tạp chí của Canadian Center of Science and Education, một nhà xuất bản nằm trong danh mục Predatory Publishers của Jeffrey Beall: [https://predatoryjournals.com/publishers](https://predatoryjournals.com/publishers/)
Năm 2015, tạp chí này bị loại khỏi danh mục Scopus: [https://www.scimagojr.com/journalsearch.php?q=21100198464&tip=sid](https://www.scimagojr.com/journalsearch.php?q=21100198464&tip=sid)
Đáng ngạc nhiên là sau vụ việc này, và kể cả cho đến những số tạp chí gần đây nhất, vẫn còn khá nhiều tác giả từ Việt Nam đăng bài trên Asian Social Science.
Trong quá trình tố cáo đạo văn, trang Facebook cá nhân của ông Nguyễn Tiến Dũng liên tục bị tấn công, khiến ông Dũng tuyên bố vĩnh viễn tẩy chay Facebook. Thông báo này được ông Dũng đưa ra trên website của Tủ sách Sputnik Education mà ông Dũng là người sáng lập: http://sputnikedu.com/gs-nguyen-tien-dung-vinh-vien-tay-chay-fb
**3. Hoàng Xuân Quế**
Đây có lẽ là trường hợp bị tố cáo đạo văn gây tốn giấy mực với nhiều diễn biến bất ngờ nhất, đến nỗi Wikipedia phải lập hẳn một mục riêng về vụ việc: [https://vi.wikipedia.org/wiki/V%E1%BB%A5_ki%E1%BB%87n_l%E1%BA%A5y_l%E1%BA%A1i_b%E1%BA%B1ng_ti%E1%BA%BFn_s%C4%A9_t%E1%BA%A1i_Vi%E1%BB%87t_Nam](https://vi.wikipedia.org/wiki/V%E1%BB%A5_ki%E1%BB%87n_l%E1%BA%A5y_l%E1%BA%A1i_b%E1%BA%B1ng_ti%E1%BA%BFn_s%C4%A9_t%E1%BA%A1i_Vi%E1%BB%87t_Nam)
Dưới đây là một số chi tiết khiến trường hợp này trở nên hết sức hy hữu:
– Người tố cáo ông Hoàng Xuân Quế đạo văn là ông Nguyễn Văn Nam, nguyên Hiệu trưởng trường Đại học Kinh tế Quốc dân, và là chủ tịch 3 hội đồng chấm luận án của ông Quế.
– Có nghi vấn về việc đánh tráo luận án của ông Quế lưu tại Thư viện Quốc gia.
– Ông Quế bị Bộ Giáo dục và Đào tạo thu hồi bằng tiến sĩ.
– Ông Quế kiện nguyên Bộ trưởng Phạm Vũ Luận ra tòa và được tòa án xử thắng kiện.
– Lần đầu tiên trong lịch sử, Bộ Giáo dục và Đào tạo phải thực hiện các bước để khôi phục học hàm, học vị cho một giảng viên bị bộ này ra quyết định thu hồi bằng tiến sĩ.
[https://tuoitre.vn/bo-gd-dt-khoi-phuc-hoc-ham-hoc-vi-do-minh-tuoc-cho-ong-hoang-xuan-que-20190515114447017.htm](https://tuoitre.vn/bo-gd-dt-khoi-phuc-hoc-ham-hoc-vi-do-minh-tuoc-cho-ong-hoang-xuan-que-20190515114447017.htm)
Hiện nay, ông Quế vẫn là phó giáo sư, tiến sĩ, Phó Viện trưởng Viện Ngân hàng – Tài chính tại Đại học Kinh tế Quốc dân: [https://sbf.neu.edu.vn/vi/danh-sach-giang-vien](https://sbf.neu.edu.vn/vi/danh-sach-giang-vien).
***
Ngoài các trường hợp nêu trên, còn khá nhiều vụ ồn ào khác liên quan đến đạo văn, một vấn nạn rất phổ biến không chỉ ở Việt Nam mà một trong những nguyên nhân chính là người học không được đào tạo, huấn luyện về đạo văn cũng như cách phòng chống vấn nạn này.
Hi vọng rằng các cơ sở nghiên cứu và đào tạo tại Việt Nam sớm đưa nội dung đào tạo, huấn luyện về đạo văn nói riêng cũng như liêm chính khoa học và đạo đức nghiên cứu nói chung thành một yêu cầu bắt buộc ở các cấp học.
Dưới đây là một số chương trình tự đào tạo phổ biến nhất trên thế giới mà tôi đã giới thiệu trong nhóm này:
1. CITI: **[https://www.facebook.com/groups/LiemChinhKhoaHoc/permalink/337138900866282](https://www.facebook.com/groups/LiemChinhKhoaHoc/permalink/337138900866282)**
2. Epigeum: **[https://www.facebook.com/groups/LiemChinhKhoaHoc/permalink/338032267443612](https://www.facebook.com/groups/LiemChinhKhoaHoc/permalink/338032267443612)**
Tài khoản học thử đến ngày 6/10: [https://www.facebook.com/groups/LiemChinhKhoaHoc/permalink/340129123900593](https://www.facebook.com/groups/LiemChinhKhoaHoc/permalink/340129123900593)
3. Khóa MOOC từ Pháp: https://www.facebook.com/groups/LiemChinhKhoaHoc/permalink/339347137312125
*
Image credit: https://savannahstate.libguides.com/plagiarism
Statistics:
Likes: 140, Shares: 13, Comments: 8
Like Reactions: 119, Haha Reactions: 3, Wow Reactions: 2, Love Reactions: 12, Sad Reactions: 2, Angry Reactions: 0