Duong Tu – 2023-01-23 04:27:27
**NĂM MÃO NHẮC CHUYỆN MÈO CÔNG BỐ KHOA HỌC**
Gần 9 năm trước, Hiệp hội Vật lý Hoa Kỳ (APS) thông báo cho phép tất cả các bài báo do mèo làm tác giả được truy cập miễn phí, khẳng định vai trò tiên phong của tổ chức này trong cả việc thúc đẩy truy cập mở lẫn khuyến khích động vật tham gia xuất bản các công trình khoa học: https://journals.aps.org/2014/04/01/aps-announces-a-new-open-access-initiative
Thông báo này là hệ quả của những sự kiện đã diễn ra trước đó gần bốn thập niên. Từ năm 1975, tạp chí danh tiếng Physical Review Letters (PRL) của APS bắt đầu công bố một số công trình do mèo làm tác giả, đáng chú ý nhất là bài báo được trích dẫn nhiều của hai tác giả J. H. Hetherington và F. D. C. Willard: https://journals.aps.org/prl/abstract/10.1103/PhysRevLett.35.1442
APS cho biết thêm ngoại lệ truy cập mở này chỉ áp dụng cho những bài báo có một tác giả mà thôi. Hiệp hội cũng sẽ xem xét công bố các bài báo do chó làm tác giả trong tương lai gần.
***
Năm 1975, Jack H. Hetherington – khi đó là giáo sư vật lý tại Đại học bang Michigan – vừa hoàn thiện một bản thảo rất tốt mà ông dự định sẽ nộp cho tạp chí Physical Review Letters. Trước khi gửi bài, Hetherington chuyển bản thảo cho một đồng nghiệp kiểm tra lại.
Người đồng nghiệp này đánh giá cao bài báo và không tìm thấy lỗi nào về mặt khoa học nhưng lại phát hiện một vấn đề nghiêm trọng: Hetherington đã sử dụng đại từ nhân xưng số nhiều “*we*” và “*us*” khắp bản thảo trong khi tạp chí PRL yêu cầu những bài báo chỉ có một tác giả duy nhất như bản thảo của Hetherington phải sử dụng đại từ nhân xưng số ít “*I*” và “*me*”.
Vào thời điểm bấy giờ, các bản thảo đều được viết tay hoặc đánh máy. Do đó, việc sửa đại từ nhân xưng buộc Hetherington phải viết hoặc đánh máy lại toàn bộ bài báo, một việc không chỉ mất thì giờ mà còn vô cùng nhàm chán. Đó là khi Hetherington vận dụng óc sáng tạo của nhà vật lý để tìm ra giải pháp nhanh gọn hơn: ghi thêm tên một tác giả nữa vào bài báo.
Đồng tác giả được Hetherington chọn ghi tên vào bản thảo chính là chú mèo Chester của ông. Để tạo ra một cái tên trông có vẻ thật, Hetherington đã ghép thêm tên khoa học của một loài mèo quen thuộc là *Felix domesticus* rồi lấy tên con mèo bố của Chester là Willard làm họ. Đó là nguồn gốc của đồng tác giả Felix Domesticus Chester Willard, tức F. D. C. Willard.
Cuối năm 1975, bài báo của J. H. Hetherington và F. D. C. Willard được Physical Review Letters chấp nhận công bố mà cả tạp chí lẫn cộng đồng khoa học đều không biết F. D. C. Willard là ai. Lúc đó, tác giả F. D. C. Willard chỉ vừa tròn 7 tuổi.
Bài báo được cộng đồng vật lý rất quan tâm, đến nay đã được trích dẫn gần 100 lần. Ban tổ chức một hội thảo khoa học thậm chí còn định mời Willard làm diễn giả. Một nhà khoa học đã đến tận Đại học bang Michican để tìm Hetherington nhưng không gặp được và đề nghị được trao đổi với đồng tác giả Willard. Lúc đó mọi người ở khoa của Hetherington cười ồ lên và sự thật về thân phận của F. D. C. Willard mới được tiết lộ.
Nhưng ngay cả khi đã bị tiết lộ danh tính, Willard vẫn tiếp tục sự nghiệp công bố khoa học, lần này đứng tên một mình mà không cần Hetherington làm đồng tác giả, lại còn xuất bản bằng tiếng Pháp trên tạp chí La Recherche rất nổi tiếng: https://inis.iaea.org/search/search.aspx?orig_q=RN:12574285
Kì thực, đây là công trình hợp tác của Hetherington với các đồng nghiệp Pháp nhưng nhóm tác giả sau một hồi tranh cãi không thể đạt được đồng thuận về một số chi tiết trong bản thảo nên đã để F. D. C. Willard đứng tên tác giả duy nhất.
*
Sau khi bài báo trên Physical Review Letters được công bố, Hetherington đã báo cho Truman Woodruff, trưởng khoa nơi ông làm việc về danh tính của Willard. Đáp lại, Truman Woodrull gửi một bức thư ngắn đề nghị mời Willard gia nhập khoa vật lý, chỉ cần tác giả này chấp nhận làm giáo sư thỉnh giảng thôi cũng được.
Mỗi khi câu chuyện này được kể lại, bà vợ của Hetherington thường chua thêm rằng bà ngủ với cả hai tác giả, thường là cùng lúc.
Shared link: https://www.nxp.nz/main-catalogue-productdetail/correction-fluid-twink-liquid-paper/25131173
Statistics:
Likes: 474, Shares: 66, Comments: 17
Like Reactions: 192, Haha Reactions: 258, Wow Reactions: 5, Love Reactions: 19, Sad Reactions: 0, Angry Reactions: 0